Mensen zoals u en ik, beste lezer, die stilaan in de laatste kronkelige lijn richting de Grote Uitgang zitten, hebben (te) vaak de neiging om achteruit te leven. Heelder dagen denken aan wat vroeger kon en was, aan hoeveel beter en vlotter alles ging, hoe aangenamer de vriendschappen en sociale contacten, hoe beter de tijd kortom. Het geloof in de voortdurende vooruitgang van het leven is bij velen wel heel zwak geworden.
Zoals een Engelse dichter het uitdrukte: “Ik ben een deel van alles wat ik ben tegengekomen
Natuurlijk is het goed het verleden mee te dragen, niet te vergeten wat en wie er allemaal geweest is in het leven. Wie wij geworden zijn, is door dat alles bepaald. Zoals een Engelse dichter het uitdrukte: “Ik ben een deel van alles wat ik ben tegengekomen”. Alle belevenissen, alle menselijke (en andere – huisdieren zijn voor sommigen net als mensen) contacten, hebben ons gemaakt tot wie we zijn of menen te zijn. Wij zijn geen onbeschreven bladen. Dat betekent ook dat wij niet echt zo vrij zijn in de keuzes die wij maken. Ook die zijn door alles wat in ons bestaan voorbij is gegaan, mee gekleurd. Een goede kennis van wat achter ons ligt, is dus zeker geen nutteloze luxe.
We mogen ons niet laten leiden (bij sommigen is het: lijden) door dat verleden
En toch. Toch moeten wij nù leven met het oog op wat nog komt. We zijn niet meer zo sterk, slim, geduldig of wat dan ook als vroeger. Maar we mogen ons niet laten leiden (bij sommigen is het: lijden) door dat verleden. Elke dag opnieuw hebben wij, als het wat meezit, de kans om het leven zelf in handen te nemen. Niet alleen de kans, maar ook de plicht. De kunst van het goede leven is dus in zekere zin voldoende jong (van geest) te blijven om niet stil te blijven staan bij wie we zijn of geweest zijn, maar om te blijven ‘worden’. Dat lukt niet elke dag even goed, maar wie erin slaagt om het leven weer aan te gaan als een proces, een activiteit waarin men als mens in groei blijft, zal veel meer genieten van de dagen die komen. We zijn nu al zo ver gekomen, laat ons dus van de rest van onze reis nog iets moois maken. We vertrekken vandaag.