Piekeren doen we allemaal wel eens. Je denkt na, mijmert wat, ziet wat problemen, denkt nog wat meer na. Wanneer wordt piekeren een probleem? Het verschil tussen piekeren en nadenken is dat je bij nadenken tot oplossingen komt, bij piekeren gebeurt dat niet. Samen met Charlotte Brys, klinisch psycholoog en gerontoloog, organiseert S-Plus in het najaar enkele workshops ‘Omgaan met piekeren.
Wat is piekeren?
Charlotte: “Piekeren is een mentaal proces waarbij iemand zich herhaaldelijk en obsessief bezighoudt met zorgen, problemen of onzekere situaties. Het gaat vaak gepaard met negatieve gedachten, angstgevoelens en stress. Het kan iemand belemmeren om te ontspannen, zich te concentreren of zelfs dagelijks te functioneren. Je kiest er niet bewust voor om erover na te denken, het overkomt je gewoon. Piekeren neemt behoorlijk veel tijd en energie in beslag.”
Waarom piekeren we eigenlijk, en is dat dan altijd slecht?
Charlotte: “Mensen denken na over mogelijke oplossingen voor uitdagingen en dilemma’s in hun leven. Dat hoort bij het menselijk brein. Piekeren hoeft ook niet enkel als iets negatief te worden gezien. Positief piekeren kan waardevol zijn bij het aangaan van uitdagingen en het bevorderen van persoonlijke ontwikkeling. In dat geval leidt piekeren tot constructieve gedachten en een actieplan. Wanneer piekeren echter uitsluitend bestaat uit een neerwaartse gedachtenspiraal, is het problematisch.”
Overmatig piekeren gaat vaak samen met gevoelens van angst en stress
Wat zijn de negatieve gevolgen van piekeren?
Charlotte: “Overmatig piekeren gaat vaak samen met gevoelens van angst en stress. Mensen die 's nachts piekeren hebben moeite met inslapen of worden in het midden van de nacht wakker en kunnen dan niet meer in slaap geraken. Door piekergedachten kan het moeilijk zijn om gefocust te blijven op activiteiten van het dagelijkse leven. Het kan leiden tot gevoelens van somberheid, prikkelbaarheid en vermoeidheid. Het kan het nemen van beslissingen bemoeilijken. Chronische stress als gevolg van overmatig piekeren kan de gezondheid negatief beïnvloeden, zoals een hoge bloeddruk, spijsverteringsproblemen en een verzwakt immuunsysteem. Mensen die constant piekeren kunnen zich terugtrekken uit sociale interacties, omdat ze zich te gestrest of overweldigd voelen om aan sociale activiteiten deel te nemen. Overmatig piekeren kan zelfs bijdragen aan de ontwikkeling of verergering van een depressie.”
Wat kan je dan doen bij overmatig piekeren?
Charlotte: “Het is belangrijk om in eerste instantie je bewust te zijn van de negatieve gevolgen van overmatig piekeren en stappen te ondernemen om met piekeren om te gaan. Het proces van grip krijgen op piekeren kan tijd kosten. Piekeren kan niet altijd volledig gestopt worden. Het doel is meestal om piekeren te verminderen tot op een aanvaardbaar niveau.”
Heb je nog vragen of denk je dat je professionele hulp nodig hebt bij je (overmatig) piekergedrag? Blijf er niet mee zitten! Via www.solidaris.be vind je nog meer informatie over piekeren, hoe ermee om te gaan, of zoekopties en tips voor psychologische begeleiding. Heb je moeite om de juiste weg te vinden? Maak dan een afspraak bij de Dienst Maatschappelijk Werk van Solidaris, ze helpen je graag verder. Doe je liever je verhaal anoniem? Dan kan je terecht bij Tele-Onthaal (106 of tele-onthaal.be). Bij vragen over zelfdoding of donkere gedachten kan je de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be) bellen.
Het proces van grip krijgen op piekeren kan tijd kosten
Tips en strategieën:
- Bewustwording: alles begint met bewustwording. Herken wanneer je begint te piekeren en probeer de gedachten die je zorgen baren te identificeren.
- Tijdslimiet instellen: geef jezelf de toestemming om op bepaalde momenten per dag, bijvoorbeeld een piekerkwartier, te piekeren. Wanneer je op andere momenten begint te piekeren, probeer het dan uit te stellen tot een later zelfgekozen moment.
- Hou een dagboek bij: schrijf je piekergedachten op in een dagboek. Dit kan helpen om een beter zicht te krijgen van waar je je zorgen over maakt en om piekergedachten een plaats te geven buiten je hoofd.
- Probleemoplossing: ga op zoek naar concrete oplossingen voor het probleem waarover je piekert. Stel een lijst op met mogelijke stappen die je kunt nemen en die binnen jouw controle liggen. Tegelijkertijd is het belangrijk om te erkennen dat niet alles oplosbaar is en dat niet alles binnen jouw controle valt. In zulke gevallen is het belangrijk te leren loslaten en te accepteren dat sommige dingen gewoon moeten worden aanvaard.
- Ontspanningstechnieken: deze technieken kunnen helpen om stress te verminderen en je tot rust te laten komen. Voorbeelden van ontspanningstechnieken zijn diepe ademhaling, meditatie en progressieve spierontspanning.
- Mindfulness: oefen mindfulness om in het moment te leven en je gedachten te observeren zonder erover te oordelen. Dit kan je helpen om uit de automatische piloot van piekeren te stappen.
- Fysieke activiteiten: regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om stress te verminderen en je stemming te verbeteren, waardoor piekeren kan afnemen.
- Beperk cafeïne en alcoholinname: beide stoffen kunnen piekeren verergeren, dus beperk je inname ervan.
- Zoek sociale steun: praat met vrienden of familie over wat je bezighoudt. Het delen van je gedachten met anderen kan voor opluchting zorgen.
- Professionele hulp: als overmatig piekeren je dagelijks leven belemmert, overweeg dan om professionele hulp in te schakelen zoals bijvoorbeeld een psycholoog. Zij kunnen je helpen om met piekergedachten om te gaan.
Wil je graag meer grip op piekeren? Kom dan naar 1 van de workshops ‘Omgaan met piekeren’ van S-Plus!
Iedereen piekert wel eens en dat kan heel veel verschillende redenen hebben. Soms kom je al piekerend tot een oplossing. Maar in andere gevallen, en dit komt helaas vaker voor, gaat het piekeren je leven op een negatieve manier beïnvloeden. Angsten, slaapproblemen en depressie zijn maar enkele van de mogelijke gevolgen. Gelukkig zijn er ook handvaten die helpen om het overmatig piekeren te stoppen. Samen met Charlotte Brys, klinisch psycholoog en gerontoloog, gaan we in gesprek over deze handvaten en hoe we het best omgaan met al dat overmatig piekeren.
Mechelen: 3 september 2024 van 13.30 tot 15.30 uur (info en inschrijven: 03 285 43 36)
Genk: 22 oktober 2024 van 14 tot 16 uur (info en inschrijven: 011 24 73 60)
Zoutleeuw: 5 november 2024 van 14 tot 16 uur (info en inschrijven: 02 546 15 92)
Kortrijk: 12 november 2024 van 14 tot 16 uur (info en inschrijven: 056 52 77 47)
Dendermonde: 20 november 2024 van 14 tot 16 uur (info en inschrijven: 09 333 57 76)
Dit is een artikel uit S-Plus Mag juli - augustus - september 2024. Lees hier nog meer artikels.