In het voorjaar van 2021 stuurde S-Plus een bevraging uit waarin er werd gepolst naar jullie geestelijke gezondheid. Uit deze bevraging bleek cognitief functioneren een belangrijk thema. In 2024 zullen Charlotte Brys en Prof. Dr. Christel Geerts dan ook inspirerende workshops rond geheugentrainingen geven. We spraken met Charlotte Brys, ouderenpsycholoog, gerontoloog en psychotherapeut, over het belang van geheugentraining.
Kan je wat meer uitleggen wat geheugentraining precies inhoudt? Wat kunnen deelnemers verwachten van zo’n workshop?
Charlotte: “Geheugentraining houdt in dat we kijken naar welke aspecten van ons geheugen we kunnen verbeteren. Vervolgens geven we een overzicht van geheugenmethoden, hulpmiddelen en oefeningen om dit te bereiken.
Wat goed is voor ons hart, is ook goed voor onze hersenen
Tijdens zo’n workshop krijg je technieken en tips mee om te leren je geheugen optimaal te benutten. We leren de deelnemers hoe ze kunnen samenwerken met hun geheugen in plaats van het tegen te werken. Zowel theoretische inzichten als praktische oefeningen worden behandeld. We gaan het ook hebben over de vooroordelen in de samenleving en over de vraag die vaak opkomt: wat is het verschil tussen alledaags vergeten en dementie?”
Waarom is geheugentraining, vooral bij het ouder worden, zo belangrijk?
Charlotte: “We mogen ons brein niet onderschatten, zelfs niet bij het ouder worden. Het is
een misvatting om te denken dat ouder worden automatisch leidt tot meer vergeten. Wat wel gebeurt, is dat onze verwerkingssnelheid afneemt naarmate we ouder worden. Dit heeft invloed op ons geheugen en andere cognitieve functies, zoals abstract redeneren en ons probleemoplossend vermogen. Wat we ook zien is dat het moeilijker wordt om de aandacht op één ding te richten en om de aandacht te verdelen over meerdere zaken tegelijk. Er zijn wel individuele verschillen die invloed hebben op het functioneren van ons geheugen. Niet enkel je leeftijd speelt een rol, maar ook je leefsituatie, leefgeschiedenis en algemene gezondheid. Maar het is nooit te laat om te beginnen met geheugentraining om ons brein scherp te houden, ongeacht je leeftijd.”
Welke factoren kunnen een invloed hebben op ons geheugen?
Charlotte: “Recent werd de campagne ‘Goed voor je hart = goed voor je hersenen’ gelanceerd, die benadrukt hoe een gezonde levensstijl het risico op dementie kan verminderen en een impact heeft op de algemene gezondheid van je hersenen. Niet alleen cognitieve oefeningen zijn belangrijk om je geheugen te trainen, maar ook voldoende bewegen, gezonde voeding, sociaal actief blijven, niet roken, matig alcoholgebruik, zorg dragen voor eventuele gezondheidsaandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk of een hoog cholesterolgehalte, voldoende slapen, stress beheersen en het toepassen van ontspanningstechnieken. Wat goed is voor ons hart, is ook goed voor onze hersenen. Als je meer wilt weten over dit onderwerp, kun je de campagne bekijken op www.2voordeprijsvan1.be.”
Welke uitdagingen kunnen ouderen tegenkomen bij geheugentraining en hoe kunnen ze deze overwinnen?
Charlotte: “Een grote uitdaging is de negatieve zelfbeeldvorming. Sommigen gaan zichzelf beperken door te denken dat ze bepaalde dingen niet meer kunnen. Ook het gebrek aan interesse of motivatie kan een uitdaging zijn. Sommige ouderen zien mogelijk niet de voordelen van geheugentraining en hebben moeite om gemotiveerd te blijven. Fouten maken is een normaal onderdeel van het leerproces. We mogen onszelf niet te streng beoordelen.”
Het is een misvatting om te denken dat ouder worden automatisch leidt tot meer vergeten
Kan geheugentraining negatieve stereotypen over ouder worden en leren ontkrachten
Charlotte: “Absoluut. Er bestaat een hardnekkige overtuiging dat ouderen niet meer in staat zijn om te leren. Dit soort negatieve beeldvorming leidt ertoe dat mensen zichzelf al afschrijven van zodra ze ouder worden. We noemen dat zelfbeperkende overtuigingen. Het heeft echter meer te maken met het gebrek aan oefening dan met het onvermogen om te leren. Oefening baart kunst. Het is net belangrijk om aan te tonen dat je hierin op oudere leeftijd wel nog stappen kunt zetten. Als je jonger bent, krijg je vaak de kans om je brein te trainen en nieuwe uitdagingen aan te gaan, bijvoorbeeld op je werk. Maar eens je op pensioen bent, ligt de verantwoordelijkheid om actief te blijven vooral bij jezelf. Het is aan jou om die stap te zetten en te laten zien dat groeien en leren op oudere leeftijd wel kan.”
Heb je nog tips rond geheugentraining?
Charlotte: “Ik herhaal: oefening baart kunst. Ik vergelijk geheugentraining graag met het trainen van spieren. Het is niet omdat je een keer naar de sportschool gaat, dat je meteen
resultaat ziet. Het is juist de langdurige en herhaalde inspanning die uiteindelijk vruchten zal afwerpen. Het is ook belangrijk om verschillende cognitieve functies te trainen. Om optimaal gebruik te maken van je hersenen, moet je variëren in je oefeningen. Train niet alleen je kennis en aandacht zoals bij kruiswoordraadsels, maar ook andere functies zoals de verwerkingssnelheid. Bijvoorbeeld door iets om ter snelst in te vullen. Maar wees ook mild voor je brein en voor jezelf. Want ons brein doet meer dan wat we denken.
Boekentip
‘Geheugensteuntjes, tips en technieken tegen het alledaags vergeten’ door Prof. Dr. Christel Geerts is een boek dat inzicht geeft in hoe ons geheugen werkt en hoe ons gedrag onze geheugenprestaties beïnvloedt. Je krijgt praktische tips en technieken om je geheugen te verbeteren.
Schrijf je in voor één van onze workshops geheugentraining!
- 20.02 om 13.30 u.: Solidaris, Désiré Boucherystraat 17, 2800 Mechelen, inschrijven via
03 285 43 36 of antwerpen@s-plusvzw.be
- 15.03 om 10 u.: WZC De Molenstee, Dorpsstraat 1, 1910 Kampenhout, inschrijven via
02 546 15 92 of brabant@s-plusvzw.be
- 19.03 om 14 u.: Vergaderzaal Sint Jorisheem, Hendriksveldstraat, 3570 Alken, inschrijven
via 011 24 73 60 of limburg@s-plusvzw.be
- 19.03 om 14 u.: Solidaris, Zilverstraat 43, 8000 Brugge, inschrijven via 050 44 79 51
- 16.04 om 13.30 u.: Solidaris, Zaal Sana, Buke 21, 9620 Zottegem, inschrijven via
09 333 57 76 of o-vl@s-plusvzw.be
- 12.11 om 14 u.: Solidaris, Pres. Kennedypark 2, 8500 Kortrijk, inschrijven via 056 52 77 47
Dit is een artikel uit S-Plus Mag januari - februari - maart 2024. Lees hier nog meer artikels.