De menopauze, de penopauze, er wordt soms over gesproken en veel over geschreven. Maar wat is dat nu allemaal juist? Heeft het écht zoveel invloed op wie we zijn, ook in bed, of wordt het door uitgebluste vrouwen vooral als excuus gebruikt? Laten we het samen eens bekijken …
In den beginne was er: de biologie
Goed, first things first. Wat gebeurt er biologisch eens je de menopauze of penopauze hebt doorgemaakt? We zoomen eerst in op het proces bij de vrouw, want ja, ouderen en vrouwen eerst!
Gemiddeld genomen heeft een vrouw haar menopauze op 52 jaar
Met het ouder worden kom je als vrouw vroeg of laat sowieso in de overgang terecht met de menopauze als onoverkomelijk gevolg. De meeste onder jullie weten vermoedelijk wat dit inhoudt: de overgang is de fase waarin het vrouwelijk lichaam minder en onregelmatig oestrogenen/progestagenen aanmaakt, dit omdat de eicelvoorraad op zijn einde loopt. De menopauze is tot slot het moment van de laatste eisprong, en dus de laatste menstruatie. Wanneer een vrouw een jaar geen menstruatie gehad heeft, stellen we dat ze haar menopauze heeft doorgemaakt. Dit natuurlijk omdat die menstruatie in de fase voor de menopauze erg onregelmatig is en er soms verschillende maanden tussen zitten. Gemiddeld genomen heeft een vrouw haar menopauze op 52 jaar. Maar alles tussen 40 jaar en 60 jaar is hierin ‘normaal’. Kanttekening hierbij is dat vrouwen die de pil blijven slikken, vaak niet doorhebben dat ze in de menopauze zijn: de pil induceert een bloeding (waardoor het lijkt alsof je je menstruatie nog hebt) en de hormonen van de pil verlichten sommige menopauzale klachten. Als je dus de pil slikt, ouder dan 52 jaar bent en wil weten of je al in de menopauze bent, zit er maar één ding op en dat is stoppen met de pil.
En jawel, het kan heel helpend zijn om te weten of je je menopauze al gehad hebt. De overgang geeft namelijk bij veel vrouwen heel diverse klachten door die dalende hormoonspiegel. Klachten die je zelf misschien niet meteen aan de overgang zou linken maar er toch mee te maken kunnen hebben. Er zijn legio vrouwen gekend die bijvoorbeeld antidepressiva voorgeschreven kregen, terwijl ze eigenlijk niet depressief waren maar in de overgang zaten. Zonde!
Ben jij ineens in een draak veranderd?
De duidelijkste kenmerken van de menopauze kennen we allemaal wel. Dat zijn die befaamde vapeurs (warmteopwellingen), vaginale droogte (met vaak pijn bij het vrijen tot gevolg) en ook klachten met/bij het plassen. Maar, er zijn nog veel meer mogelijke gevolgen die helaas minder gekend zijn. Vooral bij de mentale gevolgen, de gevolgen op hoe we ons voelen, staan we vaak minder stil. Hou je vast, maar we linken de overgang ook aan: slapeloosheid, stemmingswisselingen, vergeetachtigheid, depressiviteit, angst, woede … Wanneer je dus boven de 40 bent en je jezelf ineens niet meer herkent, is het altijd eens goed om jezelf af te vragen of je eventueel in je overgang zit. Moest je daarover twijfelen en heb je diverse lichamelijke klachten die wijzen op de overgang of menopauze, is de kans reëel dat je ook aanloopt tegen een aantal mentale moeilijkheden die hieraan te linken zijn. Neem het dan zeker op met je arts.
Gemiddeld genomen hebben vrouwen trouwens 4 jaar last van klachten van de overgang. Best een hele tijd! Gelukkig zijn er ook wel zaken die deze impact wat kunnen verkleinen. Vooral hormoontherapie (waarbij de dalende hormoonspiegels worden aangevuld) kan erg helpend zijn. Helaas heeft hormoontherapie lang een negatief imago gehad, waardoor vrouwen jarenlang schrik hadden hiervan. Zeker bij de hedendaagse hormoontherapie is die angst niet meer nodig. Bij ernstige klachten is dit dus zeker het overwegen waard.
Dus jawel, we kunnen besluiten dat de overgang en menopauze wel degelijk veel invloed hebben op de meeste vrouwen: invloed op ons lijf en op onze geest. Invloed die niet te onderschatten is, maar waar we ook wel iets aan kunnen doen. Ook op seksueel vlak. Daarover later meer, laten we eerst ook eens naar die mannen kijken. Hebben zij met de penopauze ook een goed excuus te pakken?
Ook die mannen hebben reden tot klagen
Zeker, ook bij mannen vinden we dalende hormoonspiegels terug: bij hen is het de testosteron die geleidelijk aan afneemt tussen de leeftijd van, meestal, 40 en 50 jaar. Ook dit brengt verschillende klachten met zich mee, die deels vergelijkbaar zijn met de klachten van de menopauze. Denk hierbij aan lusteloosheid, verminderd libido (echt waar!), depressieve klachten, slapeloosheid, erectieproblemen ….
In tegenstelling tot de menopauze is de penopauze vaak relatief gemakkelijk vast te stellen met behulp van een bloedtest
In tegenstelling tot de menopauze is de penopauze vaak relatief gemakkelijk vast te stellen met behulp van een bloedtest. Bij deze bloedtest kan dan de testosteronwaarde in je bloed bepaald worden. Wanneer een man veel last heeft van zijn penopauze, is ook voor hem hormoontherapie mogelijk. Vaak wordt er dan gekozen voor een gel met testosteron in (androgel) die dagelijks aangebracht kan worden.
Maar, wat vaak ook effectief is om die testosteronproductie terug te triggeren, en misschien wat toffer in gebruik, is simpelweg door wat vaker te vrijen. Door seks en een orgasme te hebben, dien je jezelf als het ware een testosteronshot toe, waar je even op verder kan. Eigenlijk zien we hier vaak een feedbackloop ontstaan: vrijen doet vrijen. Niet alleen omdat je weet hoe leuk het ook alweer is, maar ook puur biologisch is vrijen dus helpend.
Jij vrijt toch ook?
Dus jawel, zowel mannen als vrouwen hebben met respectievelijk de menopauze en de penopauze een mogelijk excuus om minder zin in seks te hebben. Maar, waarom zouden we op zoek gaan naar een excuus? Seks is toch vooral heel fijn. Het is een ideale manier om dicht bij elkaar te zijn en samen te genieten. Beter dan op zoek te gaan naar excuses en remmende factoren, gaan we dus op zoek naar stimulerende factoren. En die zijn er! Het libido is namelijk niet een vaststaand iets dat enkel en alleen door de biologie bepaald wordt. Integendeel. Zin in seks is iets wat bio-psycho-sociaal bepaald wordt. Dat wil dus zeggen dat we zowel op biologisch vlak, psychologisch vlak én sociaal vlak op zoek kunnen gaan naar dingen die net je gaspedaal (en niet je rempedaal!) induwen. Hoe je dat juist doet? Ik vertel je er in mijn volgend artikel alles over! En in tussentijd: vergeet niet te vrijen!
Wie is Kaat Bollen?
Kaat Bollen is een Belgische Seksuologe, oplossingsgericht (relatie)therapeute en auteur van de boeken ‘Het boek der Lusten’, ‘Met drie in bed’, ‘Het borstenboek’ en ‘Het schaamhaarboek’. Koppels helpen met seksuele problemen, dat doet ze misschien wel nog het allerliefste.
Dit is een artikel uit S-Plus Mag januari - februari - maart 2024. Lees hier nog meer artikels.