4 verrassende activiteiten voor personen met dementie

31-10-2023

Studies hebben aangetoond dat het stimuleren van de hersenen een positief effect kan hebben op personen met dementie. Zo kunnen activiteiten voor personen met dementie én de mantelzorger structuur geven aan het dagelijkse leven en de kwaliteit hiervan zichtbaar verbeteren. Belangrijk is dat ze zich tijdens zo’n activiteit nuttig voelen, een gevoel van eigenwaarde hebben en vooral genieten. Het gaat niet om de prestatie, maar om de uitdaging. Maak het dus niet te moeilijk, maar zeker ook niet te makkelijk.

Ontdek 4 leuke en uitdagende activiteiten die je als persoon met dementie zelf kan uitproberen of die je als mantelzorger samen met je naaste kan doen:

Museum van herinneringen

Museum van herinneringen is een initiatief van S-Plus waarbij we willen stilstaan bij de persoon achter de ziekte Alzheimer. Tijdens namiddagen gaan we samen met personen met dementie en hun naaste op zoek naar mooie herinneringen. Aan de hand van voorwerpen en foto’s halen we herinneringen op en stoppen deze in een reiskoffer. Samen met jouw verhalen blijf jij ‘verder bestaan’, want elk leven en elke herinnering is waardevol. Jouw gevulde koffer geeft weer wie je bent, en blijft.

Je naaste moet er plezier aan beleven

Dementievriendelijk zwemmen

Zwemmen kan voor personen met dementie een moment zijn van ontspanning, maar ook van beweging. Het zorgt voor een betere bloedcirculatie, verhoogde spierkracht, beter behoud van het evenwicht, een beter slaap-waakritme, een grotere eetlust, longcapaciteit en flexibiliteit van de gewrichten, enzovoort. Ook kan zwemmen een gunstig effect hebben op de levenskwaliteit van personen met dementie. Op psychisch vlak zorgt zwemmen voor minder agressie, apathie en hallucinaties, waar een groot deel van de mensen met dementie mee te maken krijgt. Hierdoor hebben ze soms minder medicatie nodig. Bovendien kan zwemmen een sociale activiteit zijn wanneer het in groep georganiseerd wordt. Het verkleint de kans op eenzaamheid en versterkt de connectie met hun omgeving en naasten.

Bij ‘dementievriendelijk zwemmen’ is er een aangepaste begeleiding tijdens het zwemmen, waarbij er ook een moment van contact is tussen de persoon met dementie en het familielid of de mantelzorger. Er wordt een aparte zwemzone voorzien met scheidingswand om externe prikkels te vermijden. Ook zijn er rolstoeltoegankelijke kleedkamers, een verhoogde bodem van het zwembad en een vaste zwembadlift aanwezig. In sommige steden zoals Mechelen en Brugge kan je al dementievriendelijk gaan zwemmen.

Bloemenpluktuinen in Vlaanderen

Heb jij groene vingers? Of ben je graag in de buitenlucht? Dan is bloemen plukken wel iets voor jou! Je plukt voor jezelf de meest mooie bloemen en neemt deze op het einde van de activiteit gewoon mee naar huis. Het idee van de bloempluktuinen is dat jong en oud, mét of zonder kwetsbaarheid, mekaar kunnen versterken in een rustgevend kader. Je kan zo’n pluktuinen over heel Vlaanderen vinden. Geen fan van bloemen? Er bestaan ook plukboerderijen waar je groenten en fruit zoals appels, peren en sla kan ‘plukken’.

Buiten zijn werkt helend

Bloemen kunnen door hun kleuren en geuren troost, blijdschap en erkenning bieden en zijn voor mensen met dementie ook nog lang herkenbaar. Voor mensen met dementie wordt het steeds moeilijker om iets te ‘geven’ aan een ander. De pluktuin biedt hen een manier om toch iets terug te kunnen geven. Bijvoorbeeld aan de mantelzorger, die enkel nog maar geeft.

Enkele bloempluktuinen in Vlaanderen:
• Ferm Bio in Zemst (Vlaams-Brabant)
• Zorgboerderij Rimpeling in Nieuwrode (Vlaams-Brabant)
• ’t Plukgeluk in Heverlee (Vlaams - Brabant)
• Het Wijveld in bloei in Destelbergen (Oost-Vlaanderen)
• Rijk Bos Bloemen in Zottegem (Oost-Vlaanderen)
• ’t Coolhof in Putte (Antwerpen)
• De Zoenebloem in Dilsen-Stokkem (Limburg)
• Herenthoeve in Meulebeke (West-Vlaanderen)

Apps voor ontspanning en plezier

De smartphone en tablet zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ook je naaste met dementie kan deze nieuwe technologie gebruiken. Zo blijkt uit onderzoek dat ze veel plezier kunnen beleven aan het spelen met een tablet, zelfs zonder ervaring met computers.

Wij geven je alvast enkele tips voor gratis applicaties die een leuke vrijetijdsactiviteit kunnen vormen:

• Het kijken naar dieren is voor veel mensen ontspannend. Het spel Pocket Pond laat je naar vissen kijken terwijl er ontspannende muziek klinkt.
• De app Dementie en herinneringen bevat vele oude foto's, geluiden en beelden om samen oude herinneringen op te halen.
• Verschillende apps laten je op een eenvoudige wijze complexe en kleurrijke tekeningen maken. Voorbeelden zijn de apps Triple A en Finger Paint.
• Het afmaken van reeksen en patronen komt bij verschillende bekende spellen voor. Bijvoorbeeld Rummikub of het kaartspel solitair.
• Ook woordzoekers kunnen een goede manier zijn om te ontspannen. Met de term ‘woorzoeker’ kan je in de app winkel verschillende versies vinden.

Handige tips

Speel de spelletjes samen. Niet ieder spel is even makkelijk te begrijpen en het kan nodig zijn om je naaste aan te moedigen om verder te spelen.
Het is niet verstandig om steeds spellen te kiezen die maximaal uitdagen. Dat soort spellen roepen snel gevoelens op van falen, iets niet meer kunnen of frustratie. De vuistregel is: je naaste moet er plezier aan beleven.
Soms weten (klein)kinderen of anderen niet goed wat ze moeten doen als ze op bezoek zijn. Helpen met de tablet, samen een spelletje doen of een filmpje kijken is vaak voor allebei leuk om te doen.

Webinar: Grip op dementie
Heb jij dementie, of iemand in je omgeving? Wil je dementie beter begrijpen? Dit webinar is een samenwerking tussen S-Plus en Solidaris en helpt je in jouw zoektocht naar meer grip. Je leert meer over de verschillende vormen van dementie en we delen praktische tips over leven met dementie. Schrijf je in voor het webinar via deze link.

Blessures: beter voorkomen dan genezen!

door Sanne Van de Velde

04-04-2023

Kim Wygaerts, nationaal verantwoordelijke bij S-Sport // Recreas en zelfstandige kinesist bij groepspraktijk De Springbal in Kermt, praat over de oorzaak van blessures en hoe we deze kunnen voorkomen.

Er bestaan uiteenlopende definities van blessures. Vatten ouderen blessures anders op dan jongvolwassenen?
Kim: “De term blessure wordt veel gebruikt in een sportgerelateerde context. Denk aan voetballers met hamstringblessures of wielrenners met knieblessures. Strikt gezien is een blessure een letsel dat ontstaat als de belasting op het lichaam groter is dan de belastbaarheid van het lichaam. Als bijvoorbeeld de spanning op een spier groter is dan hij aankan, bestaat de kans dat hij scheurt. Dit gebeurt vaak tijdens het sporten maar kan ook veroorzaakt worden door een (onge)val of een langdurige repetitieve beweging. Een tenniselleboog (overbelasting van een pees in de onderarm) kan bijvoorbeeld ontstaan door daadwerkelijk te tennissen, maar ook door langdurig op de computer te werken.”

Wat zijn de meest voorkomende blessures bij ouderen?
Kim: “Bij 55-plussers komen er vaker mensen met botbreuken op de spoed terecht dan bij jongere volwassenen. De grootste oorzaak van zo’n blessures bij ouderen is vallen. De meest voorkomende blessures die ik zelf in de praktijk zie zijn letsels van de onderste ledematen.”

Behandel je blessures bij ouderen anders dan jongvolwassenen?
Kim: “Bij het ouder worden neemt het risico op blessures toe. Spieren, pezen, gewrichten en botten gaan in kwaliteit achteruit. De reactiesnelheid vermindert en bepaalde chronische ziektes zoals artrose en reumatoïde artritis steken de kop op. Dit alles resulteert in een daling van de belastbaarheid en zo heb je dus meer kans op botbreuken, spierscheuren, … Ouderen hebben veel meer parameters waarmee rekening moet worden gehouden tijdens de behandeling.

De grootste oorzaak van blessures bij ouderen is vallen

Bij het opmaken van het behandelplan moet ook worden gekeken naar de doelstelling. Wat heeft de patiënt nodig om terug zijn activiteiten op te nemen? Richten we ons op het behoud/ optimalisatie van het dagelijks functioneren, wil de patiënt zijn dagelijkse wandelingen blijven doen of wil hij 10 km kunnen lopen? Bij mensen met een (te) sedentaire levensstijl probeer ik zeker tips mee te geven om toch meer actief te zijn. Naarmate je ouder wordt, gaat de genezing van blessures ook minder snel. Het is dus zeker belangrijk om ze te vermijden.”

Hoe kan je blessures voorkomen?
Kim: “Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ouderen die regelmatig bewegen minder kans hebben op botbreuken dan mensen die niet of weinig bewegen. De botaanmaak wordt gestimuleerd wat resulteert in stevigere botten. Bovendien verkleint regelmatig bewegen de kans op verschillende aandoeningen (hart- en vaatziekten en diabetes) en heeft het een positieve invloed op het verloop van ziekten. Actiever zijn kan er dus voor zorgen dat je minder medicatie moet nemen bij diabetes type 2.

Door 2 keer per week spierversterkende activiteiten te doen, zullen de kracht, het uithoudingsvermogen en volume van de spieren verbeteren. Hierdoor zal er minder verlies zijn van de spierfuncties en heeft dit een positief effect op de algemene dagelijkse activiteiten.

Naarmate je ouder wordt, gaat de genezing van blessures ook minder snel

Een verbeterde mobiliteit zorgt ervoor dat je langer zelfstandig kan functioneren. In combinatie met evenwichtsoefeningen kan dit het valrisico drastisch verminderen.

Bewegen heeft ook een effect op het geheugen van 50-plussers. Dit kan krachttraining en/of duurtraining zijn. De meeste verbetering wordt bekomen bij matig intensieve activiteiten (stevig wandelen) of intensieve activiteiten (hard fietsen, zwemmen) van minstens 45 minuten.”

Onlangs stond er in het nieuws dat meer en meer 60-plussers naar fitnesscentra gaan. Hoe komt dat volgens jou?
Kim: "Mensen zien een fitnesscentrum als een ontmoetingsplaats om naast het sporten op zich, elkaar nog eens te zien en bij te praten. Je bent niet afhankelijk van het weer en er is een groot aanbod aan verschillende sporten.

Nog een groot voordeel van sporten in een club is de begeleiding, de motivatie om op regelmatige basis te bewegen en het leren kennen van nieuwe mensen. Want samen is toch leuker dan alleen.

S-Sport // Recreas heeft meer dan 300 sportclubs in Vlaanderen met de bedoeling om zoveel mogelijk mensen recreatief aan het sporten te brengen in een professioneel kader en met een goede sportverzekering. De moeite waard om lid te worden dus!”

Bewegen en sporten op oudere leeftijd? Enkele tips!

Gebruik het juiste materiaal: zet een helm op als je gaat fietsen en zorg dat de fiets afgesteld is op jouw lichaam. Als je gaat wandelen, zorg dan voor stevige en goed passende schoenen.
Begin rustig: bouw geleidelijk op. Zeker als je niet gewoon bent om te bewegen of een activiteit voor de eerste keer doet.
Laat je begeleiden: laat vooraf een sportmedisch onderzoek afnemen, zo kunnen onderliggende aandoeningen in kaart worden gebracht. Een kinesist kan je niet alleen helpen als je een blessure hebt opgelopen maar kan ook preventief werken. Je kijkt samen welke bewegingsactiviteit het meest geschikt is, rekening houdend met eventuele onderliggende problemen en ziektes.
Door evenwichtsoefeningen en krachtoefeningen kan je aan valpreventie doen. Belangrijk is ook om te leren vallen.
Drink voldoende water.
Luister naar je lichaam: verleg gecontroleerd je grenzen en stop als je pijn voelt.

Aanbevelingen rond bewegen

Bewegen aan matige intensiteit: minstens 150 tot 300 minuten per week.Bijvoorbeeld: minstens 5 dagen per week 30 minuten elektrisch fietsen, wandelen aan een goed tempo of zwemmen.
Bewegen aan hoge intensiteit: minstens 75 tot 150 minuten per week.Bijvoorbeeld: minstens 3 dagen per week 25 minuten stevig fietsen, zwemmen aan een goed tempo of intensieve arbeid in de tuin.
OF
Combinatie van bewegen aan matige en hoge intensiteit: minstens 150 minuten per week.Bijvoorbeeld: gespreid over een week 30 minuten in de tuin werken en stofzuigen + 3 x 30 minuten elektrisch gaan fietsen.

Meer info of lid worden van S-Sport // Recreas?
Surf naar www.s-sportrecreas.be

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april-mei-juni 2023. Lees hier nog meer artikels.

De zin en onzin van zonnecrème

door Sanne Van de Velde

07-07-2023

Moet je smeren als de zon niet schijnt? Is factor 30 voldoende? En kan ik wel nog bruinen met zonnecrème? We spraken met Frederic Vannieuwenborg, mede-oprichter en product-ontwikkelaar van Sundo, over de zin en onzin van zonnecrème.

Als de zon schijnt, dan genieten we met volle teugen. Net daarom durven de nadelige effecten van zonlicht wel eens vergeten of negeren. Naast licht en warmte geeft de zon ook UV-straling af. Ons lichaam heeft een bepaalde hoeveelheid UV-licht nodig, bijvoorbeeld om vitamine D aan te maken. Maar te veel straling kan ook slecht zijn voor de huid en verhoogt de kans op verbranding en huidkanker.

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers

Afhankelijk van de golflengte zijn er 3 categorieën UV-straling. UVc-straling is het meest schadelijk maar wordt gelukkig tegengehouden door de ozonlaag en atmosfeer. Een deeltje UVb-stralen en veel UVa-stralen bereiken wel onze huid in mindere of meerdere mate. UVb-stralen dringen door tot in onze opperhuid waar ze zorgen voor de aanmaak van melanine die resulteert in een langere bruine kleur en een dikkere huid. Dit beschermende schild is al een eerste teken van huidbeschadiging. Blijft de huid verder onbeschermd blootgesteld dan zal ze verbranden.

UVa-stralen daarentegen worden helemaal niet zo goed geblokkeerd door wolken of ramen en zijn veel meer aanwezig, ongeacht het seizoen. Het zijn net deze stralen die dieper in de huid doordringen. Onder invloed van UVa-straling zal de huid kortstondig donkerder worden, versneld verouderen en beschadigd geraken. Zowel UVa- als UVb-stralen kunnen het DNA aantasten met mogelijk huidkanker tot gevolg.

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers. Hoewel we allemaal wel weten dat we de zon rond de middaguren moeten mijden, schaduw moeten opzoeken en aangepaste kledij moeten dragen om de schade te beperken, doen we vaak net het omgekeerde; met zo min mogelijk textiel om het lijf vertoeven in de zon. Op die momenten is zonnecrème, als we ze goed gebruiken, een laatste reddingsboei voor onbelemmerd en beschermd te genieten in de zon.

Als de zon niet schijnt of als ik in de schaduw zit, dan moet ik me niet insmeren
Niet correct. UV-straling kunnen we niet zien of voelen, dus we kunnen ook niet oordelen in welke mate UV-straling aanwezig is. Afhankelijk van het grondoppervlak kan UV-straling ook gereflecteerd worden, denk aan water, sneeuw of zand. Ook het type van je parasol (kleur, dichtheid van de weving) bepaalt hoe gemakkelijk UV erdoorheen gaat, hetzelfde geldt voor het bladerdak van een boom. Dus al zit je onder een parasol of boom, je kan nog steeds verbranden.

Ook bewolking is geen betrouwbare indicator voor UV-straling. Afhankelijk van het type en concentratie heeft bewolking veelal een reducerend effect op UV-straling. Maar in sommige gevallen kan bewolking (bvb. verspreide bewolking) net het omgekeerde effect hebben en plaatselijk de UV-straling verhogen. Check daarom altijd de UV-index om te bepalen of insmeren nodig is (UV-index is 3 of meer) of niet.

Waterbestendige zonnecrème hoef je maar één keer per dag op te smeren
Dit is niet correct. Waterbestendige zonnecrème bevat ingrediënten die ervoor zorgen dat het product minder snel afspoelt van de huid. Dus na contact met water of hevig zweten blijft de bescherming beter zitten. Maar na verloop van tijd zullen de beschermende filters even goed in werking verminderen door verdunning en beweging. Ook voor waterbestendige zonnecrèmes geldt eigenlijk het advies: frequent opnieuw aanbrengen.

Zonnecrème houdt veroudering van de huid tegen
Correct. Zonnecrème is het beste middel tegen veroudering. 90 % van de huidveroudering, denk aan rimpels en pigmentvlekken, is te wijten aan de effecten van UVa-straling. Kies daarom voor een zonnecrème die ook UVa-filters bevat.

Zonnecrème houdt ook de aanmaak van vitamine D tegen
Vitamine D hebben we nodig voor botopbouw en een tekort ervan wordt ook in verband gebracht met andere ziektes zoals de werking van ons immuunsysteem, dementie, diabetes en hart- en vaatziekten. Zonlicht is onze voornaamste bron van vitamine D. Onze huid heeft namelijk UVb-straling nodig om vitamine D aan te maken. Wanneer we dat licht gaan blokkeren met zonnecrème wordt er minder vitamine D aangemaakt. De uitspraak is dus waar, maar heeft een belangrijke kanttekening. Meerdere onderzoeken toonden al aan dat gebruik van zonnecrème niet leidt tot een tekort aan vitamine D. Langdurig onbeschermde blootstelling aan zonlicht is dus geen goed advies in geval van vitamine D tekort. In dat geval zijn supplementen en voeding, rijk aan vitamine D, betere oplossingen.

Belangrijker dan een hoge SPF-waarde, is het goed aanbrengen van de zonnecrème

Een hogere SPF betekent dat de zonnecrème veiliger is
De Sun Protection Factor (SPF) is een maat voor hoe goed een zonnecrème je beschermt tegen de schadelijke effecten van UVb-straling. Om er zeker van te zijn dat de zonnecrème ook bescherming biedt tegen UVa-straling, dien je het omcirkelde UVa-sysmbool terug te vinden op de verpakking. Maar belangrijker dan een hoge SPF-waarde, is het goed aanbrengen van de zonnecrème. De vermelde beschermingsfactor wordt immers maar bereikt bij het rijkelijk en frequent aanbrengen van zonnecrème. Daar wringt het schoentje helaas te vaak. Om goed te beschermen wordt 2 milligram per vierkante centimeter huid aangeraden, dit vertaalt zich tot een halve theelepel voor het gezicht en 6,5 eetlepels voor een volledige persoon. Dit is veel, zeker als je dat dan nog eens frequent dient te herhalen omdat de aangebrachte bescherming na verloop van tijd afneemt van het type filter, weggevaagd geraakt door dagdagelijkse bewegingen en als je veel gezweet of gezwommen hebt. Het is niet onlogisch dat er te weinig gesmeerd wordt, maar het effect van de bescherming neemt hierdoor wel snel af. Frequent smeren van een hogere SPF is daarom aan te raden, want zelfs bij normaal smeergedrag is er dan nog een degelijke mate bescherming.

Zonneolie beschermd mijn huid even goed als zonnecrème
Zonneolies hebben de naam van niet tot weinig te beschermen. Er zijn namelijk heel wat zonneolies op de markt die net het bruinen stimuleren, maar weinig bescherming bieden. Echter een zonneolie met een SPF van 30 of 50 op de verpakking, biedt evenveel bescherming als een zonnecrème met diezelfde SPF.

Als mijn dagcrème al SPF15 bevat, heb ik een minder hoge factor van zonnecrème nodig
Het is goed dat er UV-filters verwerkt worden in gelaatsverzorgingsproducten, ons gezicht is immers het meest blootgesteld aan zonlicht. In wintermaanden kan dit volstaan, maar bij weersomstandigheden met hogere UV-straling kan het ook een vals gevoel van veiligheid creëren. Dagcrèmes worden typisch maar een keer per dag aangebracht en bieden vaak geen hoge bescherming. Voor een volwaardige bescherming is een goede, dikke laag nodig die af en toe opnieuw dient aangebracht te worden. Om die redenen krijgt gebruik van een volwaardige zonnecrème toch de voorkeur.

Factor 50 hoef je niet zo vaak opnieuw aan te brengen
Dit is niet waar. Van elke zonnecrème verdwijnt de beschermende laag UV-filters in meer of mindere mate door beweging en de weersomstandigheden. Factor 50 beschermt tegen meer schadelijke UV-stralen, maar niet per se langer.Daarom is opnieuw insmeren om de twee uur aangeraden, ongeacht het type zonnecrème. Zo ben je altijd beschermd. Bij zwemmen en hevig zweten, dien je nog vaker te smeren omdat de bescherming gedeeltelijk of geheel weg is na afspoelen en afdrogen.

Tussen zonnecrème met SPF30 en SPF50 zit eigenlijk maar een klein verschil
Dit is juist. Maar zoals eerder gezegd, kijk niet enkel naar de SPF, maar focus je vooral op het goed en frequent aanbrengen van zonnecrème. Beter frequent SPF30 smeren dan 1 keer SPF50.

Al zit je onder een parasol of boom, je kan nog steeds verbranden

Een kwartier voor ik mij blootstel aan de zon, smeer ik mij in met zonnecrème
Juist. Dit komt omdat verschillende ingrediënten van zonnecrèmes tijd nodig hebben om in de huid te dringen of op te drogen om een goede beschermlaag te vormen tegen UV-licht. Een nieuwe laag zonnecrème, die nog nat is, wordt ook te makkelijk afgevaagd door veel activiteit zoals sporten of werken.

Als ik mij insmeer, dan krijg ik geen bruine kleur
Dit is niet correct. Geen enkele zonnecrème kan 100 % UV-stralen blokkeren. De huid zal nog steeds bruinen, maar trager. Maar vergeet niet dat een gebruinde huid een natuurlijk reactie- en afweermechanisme is. Dus een bruine huid is een reeds beschadigde huid.

Als ik al gebruind ben, dan hoef ik mij niet meer in te smeren
Niet waar. Een gebruinde huid, is een huid die zichzelf al probeerde te beschermen tegen de zon. Maar die bescherming is vergelijkbaar met een lage SPF beschermingsfactor. De huid kan nog steeds verbranden, ook al is ze bruin.

Hoe duurder de zonnecrème, hoe beter de kwaliteit
Dit is niet correct. De producteisen en -testen zijn namelijk dezelfde voor een bepaalde SPF, ongeacht de kost van een product. Als een goedkopere zonnecrème beweert een bepaalde SPF te halen dan heeft dit product dezelfde beschermingsfactor als een duurde tegenhanger. Wel kunnen er veel verschillen zitten op ingrediënten, geur, smeerbaarheid en effect op natuur en dier.

Sundo, de producent van ’s werelds eerste slimme zonnecrème dispenser
Je hebt ze misschien al ergens gezien, de SMOTspots van Sundo. Met hun toestellen verdelen ze gratis zonnecrème met SPF30 of SPF50, zodat mensen zich beter gaan beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon. De dispensers staan niet alleen aan de kust, maar ook op plaatsen waar we niet meteen denken aan smeren, zoals speelpleinen, zomerterrasjes, sportvelden en werven. Zo willen ze samen naar een zonveilige toekomst gaan.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag juli-augustus-september 2023. Lees hier nog meer artikels.

Abonneer op Sanne Van de Velde