Werken in het buitenland kan een uitdaging zijn, vooral als het gaat om het begrijpen van de verschillende pensioensystemen van verschillende landen.
Voor Belgische werknemers die in Frankrijk hebben gewerkt, is het belangrijk om te weten hoe hun pensioenrechten in Frankrijk functioneren en hoe deze rechten gecombineerd kunnen worden met hun Belgische pensioenrechten. Hieronder vind je een overzicht van het Franse pensioensysteem en de relevantie voor Belgische grensarbeiders.
Het Franse pensioensysteem bestaat uit drie pijlers:
- Het basispensioen: gebaseerd op het aantal gewerkte kwartalen en het gemiddelde salaris van de beste 25 jaar van de werknemer.
- Het aanvullend pensioen: gebaseerd op punten die de werknemer verzamelt gedurende zijn loopbaan.
- Vrijwillige of particuliere pensioenregelingen: vergelijkbaar met de derde pijler in België, zoals pensioensparen of langetermijnsparen.
In 2023 werd in Frankrijk een pensioenhervorming doorgevoerd. Hierna volgt een beknopte opsomming van de hervorming van het basispensioen.
1 Verhoging van de pensioenleeftijd. Vanaf 1 september 2023 is de officiële minimumleeftijd om met pensioen te kunnen gaan voor personen geboren vanaf 1 januari 1968 opgetrokken van 62 jaar tot 64 jaar. Voor wie vóór deze datum geboren is, namelijk na 1 september 1961 tot en met 31 december 1967, stijgt de minimumleeftijd geleidelijk met telkens 3 maanden van 62 jaar naar 64 jaar. De verhoging wordt voor deze leeftijdscategorie stapsgewijs uitgevoerd.
2 Verlenging van de bijdrageperiode. Om in aanmerking te komen voor een volledig pensioen (zonder verlaging) moeten werknemers langer bijdragen. Voor personen geboren in 1960 tot en met 1964 varieert het aantal kwartalen van 167 tot 171 (of tussen 41,75 jaar en 42,75 jaar). Ben je geboren in 1965 of later, dan moet je 172 trimesters (of 43 jaar) gewerkt hebben.
Op 67-jarige leeftijd kan een werknemer die niet het benodigde aantal kwartalen heeft bijgedragen, met pensioen gaan zonder korting. Het pensioen wordt echter berekend naar rato van het aantal bijgedragen kwartalen. Een kwartaal is pas geldig indien het een vergoeding betreft gelijk aan een bepaald minimumbedrag, namelijk 150 keer het minimum uurloon. Op 1 januari 2024 moest dit minimaal € 1.747,50 bedragen per kwartaal. Wat het inkomen ook is, er kunnen nooit meer dan 4 kwartalen in 1 jaar gevalideerd worden.
Solidaris helpt je op weg met je Frans pensioen en verwijst je graag door naar de juiste Franse pensioeninstelling
Bepaalde perioden waarin men niet bijdraagt, kunnen ook gevalideerd worden onder kwartalen die meetellen voor het pensioen. Het gaat over periodes van werkloosheid (gelimiteerd), ziekteverlof, ouderschapsverlof, militaire dienst. Kinderen geven recht op extra kwartalen. Indien men 3 of meer kinderen heeft gehad of grootgebracht, wordt het pensioenbedrag met 10 % verhoogd. In Frankrijk heeft een werkgever geen recht om zijn werknemer vóór de leeftijd van 70 jaar met pensioen te laten gaan zonder toestemming van de betrokken werknemer. Vanaf 70 jaar kan dat wel.
In sommige gevallen kan het pensioen toch vóór de leeftijd van 64 jaar ingaan. Dit is het geval voor:
- Personen met een lange beroepsloopbaan:
- pensioen vanaf 58 jaar bij tewerkstelling vóór de leeftijd van 16 jaar mits 5 kwartalen te hebben gewerkt voor het einde van het kalenderjaar van je 16e verjaardag (of 4 als je geboren bent in het laatste kwartaal).
- Pensioen vanaf 60 jaar bij tewerkstelling vóór de leeftijd van 18 jaar mits 5 kwartalen te hebben gewerkt vóór de leeftijd van 18 jaar (of 4 als je geboren bent in het laatste kwartaal).
- Pensioen tussen de 60 en 62 jaar (afhankelijk van het geboortejaar) bij tewerkstelling vóór de leeftijd van 20 jaar mits 5 kwartalen te hebben gewerkt voor het einde van het kalenderjaar van je 20e verjaardag (of 4 als je geboren bent in het laatste kwartaal).
- Pensioen vanaf 63 jaar bij tewerkstelling vóór de leeftijd van 21 jaar mits 5 kwartalen te hebben gewerkt voor het einde van het kalenderjaar van je 20e verjaardag (of 4 als je geboren bent in het laatste kwartaal).
- Personen met een handicap: pensioen aan volledig tarief mogelijk vanaf 55 jaar onder bepaalde voorwaarden. Men moet een erkende handicap hebben van minimaal 50 % en gedurende deze erkenning een minimum aantal kwartalen gewerkt hebben. Pensioen vanaf 60 jaar kan indien men voor minimaal 20 % blijvend invalide is als gevolg van een beroepsziekte of arbeidsongeval.
Indien men een invaliditeitsuitkering ontvangt uit Frankrijk dan kan dit tot de leeftijd van 62 jaar. Nadien ontvangt men een pensioen aan het volledige tarief ongeacht het aantal kwartalen tewerkstelling. Hiervoor moet men ten minste 50 % arbeidsongeschikt zijn verklaard door Frankrijk.
In 2023 werd in Frankrijk een pensioenhervorming doorgevoerd
- Begunstigden van een asbestuitkering. In Frankrijk kunnen asbestslachtoffers vanaf 50 jaar vervroegd met pensioen gaan afhankelijk van de duur en mate van blootstelling aan asbest. Men ontvangt dan een uitkering van de ACAATA die op de wettelijke pensioenleeftijd wordt omgezet in een rustpensioen.
3 Afschaffing van de specifieke regelingen. De hervorming streeft naar de invoering van een uniform pensioenstelsel dat voor alle beroepsgroepen telt. Men wil ook de bestaande speciale pensioenregelingen (bij spoorwegpersoneel, elektriciteits-en gaswerkers, en andere openbare beroepsgroepen) afschaffen. Deze regelingen boden vaak gunstigere pensioenvoorwaarden om eerder met pensioen te gaan.
4. Verhoging van het minimumpensioen. Wie een volledige loopbaan heeft komt in aanmerking voor een pensioen van ongeveer 85 % van het minimumloon in Frankrijk. Dit zou overeenstemmen met ongeveer € 1200 bruto per maand. De verhoging is van kracht op 1 september 2023 en wordt ambtshalve toegekend. Voor diegenen die niet volledig aan de
voorwaarden voldoen kan het minimumpensioen proportioneel worden aangepast op basis van het aantal gewerkte kwartalen.
Lees verder over hoe je het Franse pensioen aanvraagt, het overlevingspensioen en het Frans aanvullend pensioen op www.s-plusvzw.be/pensioenen.
Dit is een artikel uit S-Plus Mag oktober - november - december 2024. Lees hier nog meer artikels.