Rond de jaren ’80 van de vorige eeuw begon men zich vragen te stellen rond de ontspanningsindustrie. De Nederlandse criticus en dichter Gerrit Komrij had het over de ‘treurbuis’ en de Amerikaan Neil Postman bracht met ‘We amuseren ons kapot’ een diepe kritiek op wat de televisie brengt (en dus ook niét brengt). De uitvinding die de wereld in onze huiskamer bracht, bleek toch niet in staat te zijn dat ook echt te doen.
Hele geslachten van B.V.’s teisteren het scherm
Ook vandaag kan je op bijna alle zenders hoofdzakelijk entertainment bekijken. Hele geslachten van B.V.’s teisteren het scherm, want net als in de politiek zorgen de ouders ervoor dat hun kroost probleemloos via de kassa kan passeren. Het moet er maar een beetje uitzien alsof de kijker deelneemt aan het échte leven van zijn idolen. Daar mag best wat mee geknoeid worden, zoals de ondergang van twee diva’s onlangs bewees. De kijker kijkt toch. Zodra het toestel is aangeschakeld, en dat kan best tegelijk met de gezamenlijke maaltijd natuurlijk, is kijken de grootste activiteit in zoveel gezinnen. Wat er te zien valt, is ondergeschikt aan geluid, beweging en indien gewenst gelach. Dat laatste zo nodig kunstmatig opgewekt.
De verdedigers van al deze rommel voelen natuurlijk aan dat de kijker hierom vraagt. De mensen willen vermaakt worden, na hun lastige en vaak vervelende werk. Want ja, die zogenaamd hardwerkende Vlaming zou ook wel liever wat minder pezen. Zijn vele uren arbeid zijn alleen nodig om de voortdurend aangejaagde behoeften te dekken. Het ideaal is dus lui in de zetel overgaan tot dé activiteit van de hedendaagse mens: kijken.
De mensen willen vermaakt worden, na hun lastige en vaak vervelende werk
Hebben wij ongelijk als we die evolutie betreuren? Hoe kan je van de burgers die in slaap gewiegd worden door zoveel leeghoofdige programma’s verwachten dat zij straks in juni en/of oktober een verstandige keuze maken? Als de kiezer zo al niet helemaal onverschillig is geworden, dan is hij een vogel voor de rechtse en populistische kat. Anders gezegd: moeten wij die hele amusementsindustrie niet afwijzen en vragen dat de televisie de beste mogelijkheden die zij heeft, ook echt benut? Dan mag daar altijd wat pure ontspanning bij, maar de verdwazing mag nu wel stoppen.
P.S. De titel is bewust 'Bedank', een knipoog naar de gebiedende wijs ...