door André Vansteenbrugge

De vlucht naar de toekomst

door André Vansteenbrugge
26-11-2024

Staat hij al? Hangen de ballen en de slingers? Zo niet, haast je, want anders ben je er te laat mee. Inderdaad, op verscheidene plaatsen is het precies al kerst. Vol ongeduld vragen sommigen naar de kerstversieringen in de stad. Anderen zijn hun boom al aan het optuigen. Intussen moet de goede Sint nog komen natuurlijk. Maar neen, de commercie moet op volle toeren draaien. Alles wordt in het werk gesteld om de koop- en verspilzucht in gang te zetten. 

Wachten kan niet meer, alles moet nù, onmiddellijk

Wat is het toch dat de mens vandaag drijft naar een inhalen van de toekomst. Wachten kan niet meer, alles moet nù, onmiddellijk. Het doodverwende kind zorgt voor een onophoudelijke jacht. En dan maar klagen dat het leven zo’n stress geeft, dat het allemaal te snel gaat. Terwijl de oplossing niet zo moeilijk te vinden is: afstappen van de dwang om meer te verlangen en te kopen. Het geluk komt echt niet naderbij als je het voor zijn tijd wil laten komen. Wie iets van de mens kent, weet dat een groot deel van het geluk net zit in het verlangen, in de tijd waarin men iets nog niét heeft, maar waarin men de wens om het te krijgen opbouwt. Eenmaal men het verwachte in bezit heeft, blijkt immers maar al te vaak dat het niet dat was dat men zocht. Niet in het hebben is het grootste plezier te vinden, maar in het toeleven naar datgene dat men wenst(e).

Het is dus meer dan tijd om, zoals bij de koopjes, een sperperiode vast te leggen. Een periode waarin b.v. alle reclame voor kerst verboden is tot de sinten (Maarten of Nicolaas, naar plaatselijke voorkeur) zijn gepasseerd. Als we dat niet zozeer voor ons, de zogenaamd volwassenen, doen, dan voor de kindjes. Laat die ten volle genieten van de kinderfeesten. Daarna is er nog ruim tijd en gelegenheid om ook de grote kinderen een plezier te doen. Tijd van ver-langen, dat wil zeggen: tijd die we graag nog wat laten duren. 

Lees meer over
Een betere investering
Mijmeren
Kiespijn (?)

Een betere investering

door André Vansteenbrugge
29-10-2024

In sommige verkiezingsprogramma’s dook het op, het spook van de eenzaamheid. Vooral bij ouderen dan, want die hebben het vaak moeilijker om het sociaal contact te behouden. Daar zou de politiek, lees: de overheid, dus iets aan moeten doen. Op zich al een beetje vreemd omdat velen nu net vinden dat die overheid zich zo weinig mogelijk moet bemoeien met de privélevens van de burger. Die overheid die de ene keer uitgekleed moet worden, zou tegelijk de problemen moeten oplossen die de egomaatschappij heeft geschapen.

Ouderen moeten steeds meer moeite doen om eens een levende mens te ontmoeten

In de voorbije tientallen jaren is er van alles ingevoerd dat die eenzaamheid net in de hand heeft gewerkt. Het online winkelen is natuurlijk een groot gemak en helpt mensen met een beperkte mobiliteit om toch aan zaken te komen die zij wensen. In bepaalde dorpen is er echter geen winkel meer te vinden. Men moet naar de anonieme super- of hypermarkt. Ook dat zorgt ervoor dat ouderen steeds meer moeite moeten doen om een klein gesprek te kunnen voeren, om eens een levende mens te ontmoeten. Dat speelt niet enkel voor zaken die mensen willen kopen. Ook de openbare dienstverlening is meer en meer gedigitaliseerd. Heel wat attesten en formulieren kunnen online worden afgehaald en veel loketten zijn nu nog maar heel beperkt geopend. Als ze dan openen, moet alles ook zo snel mogelijk gaan, onder de dwang van efficiëntie en productiviteit. Een kleine babbel met de beambte of bediende kan nauwelijks nog. 

Een kleine babbel met de beambte of bediende kan nauwelijks nog

Moeten we ons niet afvragen of het niet beter zou zijn de kleine winkels, de bank in de buurt en de gemeentelijke ambtenaar in de randgemeente weer tot leven te brengen? Meer leven in de gemeenschap, een beetje meer geroddel, maar ook weer meer contact. Alle beetjes helpen, daar is geen grote campagne voor nodig. Om een goed sociaal weefsel te hebben zijn er immers veel draden nodig. Wedden dat zo’n verandering meer kan opbrengen dan zij kost? 

Lees meer over
Mijmeren
Kiespijn (?)
We’ve got the Fiber

Mijmeren

door André Vansteenbrugge
29-10-2024

Naarmate een mens ouder wordt, stijgen de kansen op gemijmer. Zoals ik ergens kon lezen van een bekend auteur: als we ouder worden, krijgen we steeds meer leegte rond ons heen. De leegte die wordt achtergelaten door naasten die ons ontvallen. We weten dat we sterfelijk zijn, dat het plots onafwendbaar voorbij kan zijn, maar we kunnen en mogen dat niet te lang beseffen. 

Als we ouder worden, krijgen we steeds meer leegte rond ons heen

Als dan iemand uit onze omgeving, het kan zelfs een buur of een oude bekende zijn, wegvalt, worden wij overvallen door een diep besef van vergankelijkheid. Bij zo’n heengaan verliest een mens niet alleen zijn of haar partner, vriend of vriendin, familielid, maar ook een deel van zichzelf. 

Die puzzel van wie wij eigenlijk zijn geweest, verliest bij elk afscheid een stukje

Wat bedoel ik daarmee? Als iemand die ons nabij is geweest uit ons leven verdwijnt, dan is ook een stuk van onze geschiedenis weg. Er is in ons leven een stuk verleden dat wij voor onszelf hebben onthouden of soms zelfs gereconstrueerd, een leven waarvan wij denken dat wij dat geweest zijn. Maar er is ook een deel van ons dat niet bij ons zit, maar dat zit in hoe partner, vrienden, familie zich ons hebben herinnerd. Die puzzel van wie wij eigenlijk zijn geweest, verliest bij elk afscheid een stukje. En dat andere, dat van ons, van wie we feitelijk zijn, dat kunnen wij niet kennen, tenminste niet ervaren. Af en toe kan iemand anders ons erover spreken, maar het blijft van hem of haar. Zo zijn wij altijd meer en anders dan we zelf denken. Of bedenken kunnen.

Lees meer over
Kiespijn (?)
We’ve got the Fiber
Vrijheid!

Kiespijn (?)

door André Vansteenbrugge
02-10-2024

Opvallend hoeveel lachende en optimistische gezichten je tegenwoordig tegenkomt! Niet alleen op wandel in de gemeente, maar ook op muren en achter ramen, op auto’s, eigenlijk overal op waar het wettelijk mag. In de aanloop naar de lokale verkiezingen is het optimisme troef. Verkozen worden hangt immers al lang niet meer af van wat een kandidaat wil doen. Neen, het imago is het belangrijkste argument.

Wij evolueren steeds meer naar een  Amerikaans model waarin niet de principes en de idealen tellen, dan wel de ‘koppen’

Op zichzelf geen probleem dat populaire mensen in de raden komen. Wel als er énkel populaire mensen komen en als anderen, die een wat ernstiger aanblik hebben en/of een realistische politiek willen voeren, buiten de boot vallen. Nu meer dan ooit heeft de marketing de zaak in handen. Een goede zaak voor de drukkers en fotokopieercentra die nu een extra frank kunnen verdienen. Maar of het de gewone burger op de goede weg helpt, is een andere vraag. Wij evolueren steeds meer naar een politiek naar Amerikaans model waarin niet de principes en de idealen tellen, dan wel de ‘koppen’. 

Wat de inhoud van de politiek betreft, is dat niet altijd een goede zaak. Populariteit en deskundigheid of gevoel voor wat de beste keuze is voor de burger gaan niet altijd samen. De zaak wordt nog bemoeilijkt als er nà de stemming coalities moeten worden gevormd. Wat dan nog van de inhoud overblijft, is dikwijls heel dun geworden. Nochtans is het in deze tijd heel belangrijk dat goede keuzes worden gemaakt. Ook op lokaal vlak heeft de politiek een zware verantwoordelijkheid voor de komende jaren. De klimaatproblemen worden overal zijdelings behandeld, maar niemand durft er openlijk campagne rond voeren. Dat zou stemmen kunnen kosten. Enigszins te begrijpen dat de politiekers zich op dat vlak niet te ver wagen. Maar wij hopen wel dat er na de stemming echt wel een beleid komt dat ons probeert te beschermen tegen wat op ons afkomt. 

Ga dus stemmen op 13 oktober. U bepaalt mee hoe het afloopt.

Lees meer over
We’ve got the Fiber
Even je aandacht!
Vrijheid!

We’ve got the Fiber

door André Vansteenbrugge
13-09-2024

Heb je ook al fiber? Het lijkt erop dat dat een levensnoodzakelijk iets is. In elk geval worden de voetpaden alhier vol enthousiasme opengebroken om kabels te trekken die ervoor zullen zorgen dat wij binnenkort 0,00000005 seconden sneller met het web kunnen communiceren. Contador is indertijd voor zoiets geschorst, zoals je weet. 

Contador is indertijd voor zoiets geschorst, zoals je weet

Hoe dan ook, of je het nu wenst of niet, die fiber wordt gelegd. Mag een mens zich daarbij vragen stellen? Of het allemaal economisch en menselijk verantwoord is dat het verkeer – dus ook de voetgangers – gedurende een paar weken gehinderd wordt? De voorstanders zeggen dan altijd dat het allemaal beter is en dat je de vooruitgang niet kan tegenhouden. Maar … is vooruitgang op zich altijd een goede zaak? Moeten wij slaafs en blind geloven dat iets wordt uitgevoerd omdat het kan? Ik stel mij daar vragen bij. Vooruitgang zou toch moeten betekenen dat, om het even wat wordt ingevoerd, de levenskwaliteit van de burgers wordt verbeterd. Als dat niet het geval is, dan kan je niet van vooruitgang spreken. Dan zitten wij in de wereld van de marketing, dat wil zeggen: er wordt ons iets anders aangeboden dat eigenlijk nauwelijks iets voorstelt en de grote verdienste ervan is dat het nieuw is. Zoals ons margarinevlootje dat trots wordt aangeprezen met ‘nieuwe verpakking’. Het enige dat ik daaruit afleid, is dat men de mensen als domkoppen beschouwt. 

Er wordt ons iets anders aangeboden dat eigenlijk nauwelijks iets voorstelt en de grote verdienste ervan is dat het nieuw is

Let wel, wat ik hier tegen de fiberkoorts schrijf, is maar een voorbeeld. Er gebeuren zoveel dingen die het werk wel in de wereld houden, maar waarvan het nut niet opweegt tegen de tijd en moeite die ermee verloren gaan. Als we echt een duurzamer wereld wensen en dus een wereld willen overlaten aan onze nakomelingen, dan moeten wij afstappen van die koers richting vooruitgang. Alleen wat de mens en de menselijkheid kan dienen, verdient z’n plaats. De schildpad gaat langer mee dan de haas.

Lees meer over
Vrijheid!
Even je aandacht!
Pas op!

Vrijheid!

door André Vansteenbrugge
27-08-2024

Volgende week begint de vakantie! Vooraleer je hoofdschuddend denkt dat ik een tekst van enkele maanden geleden per ongeluk nu presenteer, zal ik dit verduidelijken. Na 1 september krijgen de vele grootvaders en grootmoeders weer vrijaf, tenminste tijdens de schooluren. De kleuters, zowel de allerkleinsten als de achttienjarige, worden weer voor onbepaalde tijd in klassen opgevangen. Oef! Een zucht van opluchting bij menig oppasser. 

Na 1 september krijgen de vele grootvaders en grootmoeders weer vrijaf

Want, laat ons wel wezen, tijdens die lange grote vakantie zijn de ouders van de ouders vaak de onmisbare schakels. Terwijl papa en mama de broodnodige centen gaan verdienen, moet iemand zich bekommeren om de kroost. Wie kan dat beter dan de generatie die niet meer op de arbeidsmarkt zit, zoals dat heet. Wij negeren even de niet zo verstandige oproep uit sommige kringen om de 60-plussers weer aan het werk te zetten. Alsof alleen betaalde arbeid een zinvolle besteding van de tijd is. Neen, diegenen die de senioren met een nieuwe job willen belasten, hebben duidelijk te weinig van het leven begrepen. Weg ermee.

Alsof alleen betaalde arbeid een zinvolle besteding van de tijd is

Nu de scholen weer opengaan, krijgen de grootouders weer wat adem- en speelruimte. De agenda – elke opa en oma moet tegenwoordig zoiets bijhouden, het liefst in een handige app – biedt nu andere mogelijkheden aan. De citytrips zijn zo’n 30 % goedkoper, de vakantiebestemmingen worden niet langer overspoeld, met andere woorden: tijd voor de uittocht van de grijs- of kaalgeworden burgers! Natuurlijk alleen voor diegenen die daar ook het geld voor hebben. De rest blijft thuis en zoekt andere ontspanning. Zeeën van tijd liggen voor ons. We zouden er wel in kunnen verdrinken. Maar dat gebeurt niet, want na enkele dagen of een paar weken komen ze weer binnenlopen, de hartendiefjes van onze tijd. Wie niet oppast, weet niet wat hij mist. (Lees die laatste zin nog maar eens na.)

Lees meer over
Even je aandacht!
Voor wie dit leest
Pas op!

Even je aandacht!

door André Vansteenbrugge
14-08-2024

Als je kleinkinderen hebt, is het je misschien al opgevallen. Ja, toen je nog gewoon kinderen had, was het leven zo druk dat je er geen tijd voor had, nietwaar? Maar bij die kleinkinderen heb je het zeker al gemerkt. Als er iets is wat ze niet echt mogen weten of zien, dan hebben ze het al mee voor je het wist. Dat cadeau dat je ‘veilig’ boven in de kast had weggelegd? De eerste keer dat je die kast daarna opende, klonk het: “Wat ligt daarboven, oma (of opa)?”. Het gesprekje dat je voerde terwijl zij stilletjes met elkaar aan het spelen waren, dat komt een van de dagen daarna met een onverwachte vraag terug. 

Kinderen moet je geen aandacht leren, ze leven voortdurend in die aandacht

We kunnen er ons elke keer over verbazen, maar eigenlijk is het heel natuurlijk. Kinderen moet je immers geen aandacht leren, ze leven voortdurend in die aandacht. Alles wat nieuw en anders is, nemen ze in zich op. De kinderogen en -oren zijn stukken scherper dan de onze. Ook in het spel zijn zij aandachtig en daarom zijn zij ook wel boos als wij hen vragen om ermee op te houden om te komen eten bijvoorbeeld. Zij zaten immers volledig ‘in’ hun spel en nu wordt het afgebroken. Die ingespannen aandacht blijven ze een aantal jaren houden.

Daarna worden ze groter, ze groeien op en willen puberen. Plots is die geconcentreerde aandacht weg. Ook weer vanzelfsprekend, want de puber is zich aan het voorbereiden om een groot mens te worden, een volwassene. Vandaar dat hij of zij de aandacht probleemloos verspreidt en vele dingen tegelijk wil doen. Om dan nog voldoende aandacht te krijgen, moet de puber zich concentreren, maar er zijn zoveel verstoringen dat dat soms moeilijk gaat. Voor jaren zal dat een probleem zijn.

En dan, eenmaal de man of vrouw een senior is, komt de aandacht terug. Gedaan met veel dingen tegelijk doen, het gaat nu nog maar moeizaam. Als we dan tegelijk het kleine kind in ons terugvinden, dan hebben we de sleutel tot het geluk (her)ontdekt. 

Lees meer over
Pas op!
Voor wie dit leest
De kijkdoos

Pas op!

door André Vansteenbrugge
31-07-2024

De verkiezingen zijn nu al even achter de rug en wij hebben nog altijd geen regering, noch federaal, noch Vlaams. Toch blijft het leven gewoon doorgaan. Alvast een bewijs dat ons landje nog niet zo slecht is georganiseerd, toch? Nu hangen er evenwel nieuwe, lokale verkiezingen in de lucht en in relatieve stilte zijn alle partijen zich aan het voorbereiden, al was het maar door te zoeken naar bekende koppen. Kandidaten worden immers niet altijd verkozen op basis van hun kwaliteiten, dan wel wegens hun populariteit. We kennen de gevolgen …

Tot mijn verbazing kwam er in onze stad een programmapunt naar voren dat mij echt verbaasde: veiligheid

Toch moet er ook een verkiezingsprogramma worden opgesteld en zo was ik daar ook mee bezig. Tot mijn verbazing kwam er in onze stad een programmapunt naar voren dat mij echt verbaasde: veiligheid. Zoals in de meeste Vlaamse steden en gemeenten loopt het toch nogal goed op dat vlak, mag men denken. In enkele grote steden zijn er duidelijk problemen en al jaren slaagt men er niet in die onder controle te krijgen. Maar in de gemiddelde gemeente is veiligheid toch echt geen prioriteit. Of vergis ik mij? 

Wij leven in een van de veiligste landen ter wereld en toch is men bang

Nog meer verbaasde mij het feit dat de bekommernis om veiligheid vanuit de jongere kandidaten kwam. Blijkbaar vindt een deel van onze jeugd dat er mee controle (camera’s!) moet komen, dat er meer politie te zien moet zijn. Natuurlijk leeft dat onveiligheidsgevoel ook bij oudere mensen. Vanwaar komt dat toch? Wij leven in een van de veiligste landen ter wereld en toch is men bang. Een gevoel dat wordt aangewakkerd door de media, door de bijna dagelijkse boodschappen over geweld? Ook als de misdaadstatistieken aantonen dat het geweld niet toeneemt, blijft de onveiligheid spoken. De remedie? Meer controle, meer politie, strenger optreden, zwaarder straffen.

Maar zo offeren we natuurlijk onze vrijheid op. Maximale veiligheid vind je in een stevige dictatuur, een echte politiestaat. Anders gezegd: willen we niet liever kiezen voor de vrijheid, vrijheid met een stukje onzekerheid, dan voor meer beperkingen? Kiezen voor het leven met de onzekerheden die erbij horen. Als we voor de harde weg kiezen, dan word ik echt bang. 

Lees meer over
Voor wie dit leest
De kijkdoos
De vertegenwoordigers

Voor wie dit leest

door André Vansteenbrugge
19-07-2024

Goed, ik zal het maar toegeven: ik ben een veellezer. En jij, lezer, wellicht ook, want anders was je niet met dit stukje bezig. Lezen is immers meer dan reizen, nietwaar? Natuurlijk wordt een mens niet wijzer door het lezen. Alleen is het zo dat lezen de wijsheid die in de mens zit naar boven haalt. Voor sommigen is lezen dan ook tijdverlies. Er kan maar naar boven komen wat erin zit. 

Wekenlang ging het lezen slecht tot … ik het dagboek van Etty Hillesum toevallig in handen kreeg

Nu had ik enige tijd al een soort leesmoeheid. Ik kon me niet concentreren als ik las en zodra ik de bladzijde omdraaide, was ik kwijt wat ik al gelezen had. Je herkent dat wellicht. Lezen vraagt aandacht. Wekenlang ging het lezen slecht tot … ik het dagboek van Etty Hillesum toevallig in handen kreeg. Die jonge, joodse vrouw schrijft over de laatste 2 jaar van haar leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over haar liefde, haar zoeken naar wat geluk, haar begrijpen van de mensen en de wereld. Tijdens die 2 jaar ziet zij de jodenvervolging stap voor stap toenemen en toch, ondanks alle miserie, blijft zij geloven in het leven. Voor mij daarin de verbazingwekkende ontdekking dat al in die jaren, 1941 - 1943, geweten was dat er kampen bestonden. Kampen waar de joden naartoe werden gevoerd. Dat dat schrikwekkende nieuws niet heeft volstaan om daar vroeger een einde aan te maken, is toch onvoorstelbaar? 

Hebben wij dan niets geleerd uit het verleden? 

Of toch niet? Weten wij vandaag, wij, de wereld, ook niet dat er in Gaza een gruwelijke uitmoording gebeurt? Blijft diezelfde wereld daar niet heel passief op toezien en kan de moordmachine niet ongestoord en ongestraft verder gaan? Hebben wij dan niets geleerd uit het verleden? Een mens zou er moedeloos van worden. Maar wie dan de moeite en de tijd neemt om ‘Het verstoorde leven’ van Etty Hillesum te gaan lezen, krijgt misschien weer hoop. Alleen een kern van positief geloof kan opwegen tegen de negativiteit van deze tijd. Haast je dus naar de bibliotheek en haal dat boek. 

P.S. De titel is een verwijzing naar een prachtig gedicht van Leo Vroman.

Lees meer over
De kijkdoos
De vertegenwoordigers
De goede keuze

De kijkdoos

door André Vansteenbrugge
26-06-2024

Dan zit een mens op z’n gemak voor de televisie. Wachtend op het volgende programma dat misschien wel de moeite waard zal zijn. Dan verschijnt er een ‘boodschap’ waar je niet blij van wordt: ‘Dit programma wordt u aangeboden door …  (vul maar in)’. Een of ander bedrijf heeft zich ingekocht en dringt zich aan de kijker op. Waar is de tijd dat je ongestoord en zonder zo’n aankondiging de tv aan kon zetten? Een tijd waarin de reclame nog niet alles in handen had. Een tijd waarin de nationale televisie het nog kon rooien met het geld dat de overheid beschikbaar stelde.

Zelfs het verslag van een oorlog, in Oekraïne of in Gaza, lijkt vaak meer op een feuilleton dan op de werkelijkheid

Die tijd is nu al lang voorbij. Zo lang dat we het nauwelijks nog merken hoe de slangenbeet van de publiciteit de kijker aanvalt. Neen, het is zo doodgewoon geworden dat niemand zich er nog aan stoort. Het hoort er helemaal bij. Maar op die manier is alles stilaan commercie geworden. Misschien is dat ook de bedoeling. Alles is ‘entertainment’, er zijn geen ernstige zaken meer. Zelfs het verslag van een oorlog, in Oekraïne of in Gaza, lijkt vaak meer op een feuilleton dan op de werkelijkheid. Zo is de toverdoos waarvan ooit voorspeld werd dat ze de mensen beter geïnformeerd en verstandiger zou maken, een slaapmiddel geworden. De kijker hoeft enkel te kijken en te blijven kijken, meer wordt niet van hem of haar verwacht. 

Wat er ook op het scherm komt, gekeken wordt er toch

Vandaar dat de allergrootste rommel, verhaaltjes over bekende families die bekend zijn omdat ze op de televisie mogen komen, geen reden meer is om het toestel uit te zetten. Wat er ook op het scherm komt, gekeken wordt er toch. Af en toe eens een klacht in een lezersrubriek of wat geklaag op de sociale media, maar voor de rest slikt de kijker alles. Maar moeten we ons dan niet afvragen of diezelfde kijker die op deze manier versuft en dom wordt gehouden, er wel toe in staat is om op een ander moment verstandige keuzes te maken? Moeten we geen heimwee hebben naar de tijd waarin men geloofde dat de televisie de wereld in de huiskamer zou brengen en zo een betere en bredere visie op die wereld zou geven? Of zijn wij er tevreden mee dat we nu enkel nog kleuterschooltelevisie krijgen? Doe dus beter een flesje château open en vermijd de kastelen op de buis.

Lees meer over
De vertegenwoordigers
De goede keuze
Tijd is soms veel geld
Abonneer op André Vansteenbrugge