Beste koop

19-02-2024

Leven wij nog in een standenmaatschappij? Niet in de oude betekenis, toen adel en geestelijkheid bovenaan stonden. De laatste jaren is er echter een nieuwe stand groot geworden: de leegstand. Die heeft in vele steden en gemeenten de lokale middenstand gedeeltelijk verdrongen. Wie even een wandelingetje maakt in de winkelstraten, ziet dat het verschijnsel om zich heen grijpt.

De consument is vaak eerder gemakzuchtig en hij wordt op z’n wensen bediend

De toenemende zogenaamde e-commerce is daar natuurlijk voor een groot deel verantwoordelijk voor. De klant kan rustig voor zijn scherm kiezen uit een groot aanbod, verscheidene leveranciers die binnen 24 u. het gewenste ten huize afleveren en dat vaak tegen een lagere prijs dan in de buurtwinkel. De coronaperiode heeft hier zeker een belangrijke rol gespeeld. De verbruiker leerde dat het makkelijk en goedkoop was en dat hij sneller kreeg wat hij wenste. Waarom nog het huis uit, het verkeer in, zonder de zekerheid dat men zal vinden wat men wenst? De consument is vaak eerder gemakzuchtig en hij wordt op z’n wensen bediend.

Winkels brachten niet alleen producten voor de mensen, maar zij waren ook ontmoetingsplaatsen

Wie kan er iets op tegen hebben dat de koper de beste koop zoekt, dat hij zijn koopkracht maximaal benut? Zoiets spreekt toch vanzelf? Iedereen wil vooral het eigen profijt. Misschien. Maar wat gaat er niet verloren door de ondergang van de (kleine) middenstand? Die winkels brachten niet alleen producten voor de mensen, maar zij waren ook ontmoetingsplaatsen. Plekjes waar de mensen uit de buurt elkaar leerden kennen, waar er eens geroddeld kon worden, waar met andere woorden het gevoel van een gemeenschap warm werd gehouden. De klok terugdraaien zal wel niet gaan, daarvoor is men te zeer gehecht aan tijdwinst en gemak. Maar misschien, je weet nooit, als we nu eens met velen weer die lokale winkels gaan bezoeken, als we de mensen uit de buurt nog eens willen tegenkomen, misschien krijgen we dan ook weer wat meer samen-leving … Of ben ik te naïef?

Lees meer over

Van oude menschen …

Raindrops keep falling …

Ook niet tevreden?

Van oude menschen …

door André Vansteenbrugge

05-02-2024

Hoe vaak hoor je het niet, van leeftijdsgenoten of mensen die nog een trapje hoger zijn geklommen: “Oud worden, dat is wat…”. Een klacht omdat niet alles in het leven nog zo gemakkelijk gaat als vroeger. Toegegeven, er zijn heel wat dingen die ik nu ook niet kan, maar de meeste daarvan kon ik vroeger ook niet. Natuurlijk maak ik een grapje, maar dan vooral om duidelijk te maken dat we niet te veel moeten zeuren over het ouder worden en de nadelen daarvan. We kunnen dat alleen omdat we hier nog zijn. Hoeveel zouden niet met veel plezier de last van de oude dag gedragen hebben, mochten zij die kans hebben gekregen?

Voor nogal wat mensen lijkt het een probleem te zijn dat zij ouder worden en afscheid moeten nemen van dingen die vroeger vanzelf gingen

Hoe dan ook lijkt het voor nogal wat mensen een probleem te zijn dat zij ouder worden en geleidelijk afscheid moeten nemen van dingen die vroeger vanzelf gingen. Sommigen proberen dat te bestrijden door fanatiek te gaan sporten en fitnessen, wat op zich natuurlijk veel positieve effecten heeft. Maar onvermijdelijk komt de dag van het laten gaan. De eeuwige jeugd is ons niet gegeven, hoewel de mens van vandaag al een schijn van onsterfelijkheid heeft bereikt. Dan rijst al snel de vraag wat het leven nog waard is als men nog zo weinig kan doen.

Is het leven nog het leven waard als de minpunten talrijker worden dan de minpunten?

Maar moeten wij die kijk op het leven niet eens vernieuwen? Is een mens alleen waardevol zolang hij productief is, kan werken en een rol spelen in de samenleving? Is het leven nog het leven waard als de minpunten talrijker worden dan de minpunten? Wel, dan zeg ik vol overtuiging ja. Het leven is geen boekhoudprogramma, waarin bijgehouden moet worden hoe het zit met inkomsten en uitgaven. Ondanks het afnemen van de mogelijkheden blijft één zaak duidelijk: het is onze levenskracht die bepaalt of het nog de moeite waard is. Als we in onze oude dag (die precies alsmaar later aanbreekt) die kracht kunnen bewaren, dan zullen we ons niet afvragen wat voor zin het allemaal nog heeft. Het leven heeft geen zin, geen uiteindelijk doel, dan zichzelf. Dus leef ten volle de tijd die jou wordt toebedeeld.

Lees meer over

Ook niet tevreden?

Raindrops keep falling …

Alleen met velen

Ook niet tevreden?

door André Vansteenbrugge

25-01-2024

Wij zitten in Vlaanderen met een ernstig politiek probleem. Dat blijkt toch uit de Gemeentemonitor. Ondanks het feit dat de Vlaming zijn geluksgevoel blijft zien stijgen, is er toch een belangrijk onderdeel van de samenleving dat erop achteruitgaat. De tevredenheid over het gemeentebestuur! Een niet zomaar weg te wuiven vaststelling.

Voor die ontevredenheid zijn er natuurlijk enkele verantwoordelijken. De overgang van loketdiensten naar digitale diensten en het alsmaar meer werken op afspraak wordt niet zo positief onthaald. Maar ook, of vooral, het gebrek aan inspraak van de burgers is een zwak punt. Het volstaat niet nu en dan eens ‘participatie’ te roepen om de mensen het gevoel te geven dat ze gehoord, laat staan begrepen worden. Meer en meer vindt men dat de beslissingen worden genomen zonder dat er voldoende rekening wordt gehouden met wat de mensen willen. Buurten worden b.v. verstoord door bouwprojecten die het sociale weefsel uiteen scheuren en de bewoners voelen zich machteloos en genegeerd.

Enerzijds zijn velen wel ontevreden, maar anderzijds zijn zij er niet toe bereid mee te werken om de dingen anders aan te pakken

Ondanks deze vaststellingen zijn er niet zoveel mensen die daar iets aan willen doen. Nu alle partijen overal op zoek gaan naar geschikte kandidaten om de lijsten voor de lokale verkiezingen te vullen, stuiten ze vaak op veel terughoudendheid en zelfs onwil bij potentiële kandidaten. Enerzijds zijn velen wel ontevreden, maar anderzijds zijn zij er niet toe bereid mee te werken om de dingen anders aan te pakken. Wellicht omdat sommigen hun geloof in de politiek kwijt zijn (‘het zijn allemaal dezelfden’), anderzijds omdat velen plankenvrees hebben en zich niet durven engageren. Wie op een lijst staat, heeft immers het risico niet verkozen te worden en dat schrikt blijkbaar velen af. Nochtans bestaat de enige oplossing om de lokale ontevredenheid weg te nemen erin dat mensen die het anders en beter willen, zelf tot actie overgaan. Misschien wordt iemand niet direct verkozen, maar hij of zij kan toch bijdragen aan een koersverandering. Nietsdoen, afwachten en dan klagen is echt geen oplossing. M.a.w. sta op en doe mee!

Lees meer over

Raindrops keep falling …

Scheelt er iets?

Alleen met velen

Raindrops keep falling …

door André Vansteenbrugge

08-01-2024

We zijn het met z’n allen nu wel helemaal beu, het liedje van de regen. Terwijl de hemelsluizen zich tijdens de zomermaanden moeilijk openden en het land wel leek uit te drogen, zitten we nu al weken, zeg maar maanden, onder voortdurende buien. Triestig weer, zeker, maar nog veel droeviger voor de honderden mensen die de waterellende rond en tot in hun huizen moe(s)ten meemaken.

Natuurlijk rijzen her en der vragen over wat er had moeten gebeuren om die overstromingen te voorkomen. Heel vaak zijn het dan mensen die op andere momenten vinden dat de overheden zich met niet te veel moeten moeien, die nu het hardst roepen dat er ‘iets gedaan moet worden’.

Altijd is er wel een jaar te vinden waarin het ook erg was

De hulpdiensten weten niet waar eerst aan te beginnen, de voorraad zandzakjes slinkt overal. Tegelijk hoor je bij velen nog altijd het liedje dat er helemaal geen klimaatprobleem is. Het heeft vroeger ook wel eens hard en lang geregend. Altijd is er wel een jaar te vinden waarin het ook erg was. Maar dat het met het klimaat verkeerd loopt, dat is een sprookje. Het is allemaal overdreven, vinden zij.

Waarom dat ongeloof, waarom die verbetenheid om eraan te twijfelen dat er meer aan de hand is dan een natte winter? Wellicht omdat de meeste mensen nog niet bereid zijn afstand te doen van de consumptie en de verspilling die onze samenleving regeert. Als de mensen echt willen inzien dat het menselijke handelen mee oorzaak is van al die klimaatproblemen, dan moeten zij wel besluiten dat het tijd is om de maatschappij anders te gaan sturen.

Hier en daar wat bomen planten, zal niet volstaan. We moeten nù beseffen dat het water ons aan de lippen staat. Alleen een andere manier van produceren en consumeren kan op lange termijn een oplossing bieden. Anders valt alles in het water.

Lees meer over

Scheelt er iets?

Tot hier – en niet verder

Alleen met velen

door André Vansteenbrugge

19-12-2023

“All the lonely people
Where do they all come from?”

Ongetwijfeld zullen velen bovenstaande regels onmiddellijk herkennen. Een stukje uit het refrein van Eleanor Rigby van The Beatles, een van hun liedjes waar ik nog eens met genoegen naar luister (ik ben een Stonesfan …). In deze jolige kerstdagen waarin de echte kerstliederen en -films ons als natte dweilen tegen de oren worden geslagen, zijn er gelukkig nog teksten en beelden die wat meer te zeggen hebben.

Het lijkt wel onbegrijpelijk dat in een wereld waarin zoveel communicatie zoveel eenzaamheid bestaat

Het is een bekend thema: eenzaamheid. Zeker bij oudere mensen. Maar ook in brede lagen van onze rijke en oververzadigde bevolking. Het lijkt wel onbegrijpelijk dat in een wereld waarin zoveel communicatie is en mensen zo (te?) vaak met anderen in contact komen, zoveel eenzaamheid bestaat. Want eenzaamheid ontstaat niet uit het alleen zijn. Het is een dure luxe in onze wereld eens echt alleen te kunnen zijn. Die zou ik voor geen geld van de wereld willen missen. De eenzaamheid van vandaag is het gevoel ongezien en onbegrepen te zijn tussen al die anderen. Daarom wellicht die geruststellende verdoving van de ‘fun’, de elk jaar terugkerende kerstfilms en songs. Allemaal om een gevoel van tijdeloosheid te scheppen. Alles is zoals het was en zoals het altijd zal blijven. En, het is gezellig! Pff.

Elkaar ook eens zeggen hoe blij je bent met dat samenzijn

Maar eigenlijk schuilt onder dat alles de angst om te leven. De massamaatschappij biedt zoveel verstrooiing dat we vergeten dat de tijd niét stilstaat, maar (aan ons) voorbijgaat. De opgeklopte schijnactiviteit, de glühwein en de kerstmarkten sussen de onrust. Maar de angst om echt mensen te ontmoeten – en dat doe je niet in massa’s – is te groot. Daarom af en toe in een rustige omgeving met maar enkele mensen samenzitten, is een beter medicijn. Elkaar ook eens zeggen hoe blij je bent met dat samenzijn. Dan kan elk zijn boekje eens opendoen en in zijn ziel laten kijken, wat een kerstgeschenk! Als die verbinding tot stand komt, dan wordt het goed. Dan kan je zonder problemen naar dat Beatleliedje luisteren.

Lees meer over

Scheelt er iets?

Tot hier – en niet verder

Stil verdriet

Scheelt er iets?

door André Vansteenbrugge

13-12-2023

“Wij zijn een van de rijkste samenlevingen en een van de ongelukkigste”, las ik in de jaren ’70 in een interview met Erich Fromm, een voor mij toen onbekende psycholoog en filosoof. Later zou ik bijna al zijn boeken lezen. Het citaat en dat interview liggen nog altijd in mijn knipseldoos, waarin ik alles bewaar dat ik het bewaren waard vind. Ook vandaag nog ben ik ervan overtuigd dat Fromm gelijk had en nog altijd heeft.

Tijd voor veel therapie is er niet en antidepressiva lossen het ook niet op

Vandaag heeft mijn oudste dochter die huisarts is, mij verteld dat ze op een dag verscheidene mensen in de spreekkamer kreeg, die zich leeg en eenzaam voelen. Mensen die het leven en de toekomst zwart inzien. Die even op consultatie komen en op een of andere manier hopen dat die dokter dat binnen een korte tijd kan oplossen, dan wel verzachten. Ga daar als huisarts die in deze natte en koude dagen al meer dan de handen vol heeft met snotneuzen en ontstekingen van de luchtwegen, maar eens tegenaan staan. Daar gaat de tijd, en in de wachtkamer zitten er nog zeven te wachten. Tijd voor veel therapie is er niet en antidepressiva lossen het ook niet op.

Het enige dat een mens in deze duisternis kan verlichten, is de weg naar de Ander

Eén ding is duidelijk. Onze samenleving heeft in al die jaren weinig geleerd. Wat vooruitgang wordt genoemd, is grotendeels beperkt tot materiële winst. We hebben nu meer dingen die we niet nodig hebben, dan ooit tevoren. Enfin, velen onder ons. Dat er een groep mensen is die echt te weinig heeft, dat is een ander probleem. Maar het ongeluksgevoel van zovelen die wel hebben, daar wordt te weinig bij stilgestaan. Zou het dan toch kunnen dat wij de verkeerde weg zijn ingeslagen en nu nog meer verloren lopen dan vijftig jaar geleden? Wordt het geen tijd om het stuur om te gooien en werk te maken van onze gemeenschap, van echt samen-leven? Het enige dat een mens in deze duisternis kan verlichten, is de weg naar de Ander. Alleen als wij erin slagen de ander weer belang te geven en zelf belangrijk te zijn voor die ander, komen wij eruit. Met een beetje moeite kunnen wij de weg voor iedereen in alle betekenissen verlichten.

Tot hier – en niet verder

door André Vansteenbrugge

11-12-2023

Meestal zijn wij er trots op dat wij in een tijd leven die het hoogtepunt van de geschiedenis of zelfs van de beschaving is. Maar dan. Dan horen wij, hierin ons land en ook in het buitenland, berichten over doodsbedreigingen aan politici. Die krijgen dan een tijd extra politiebewaking of, als zij er ook helemaal genoeg van hebben, treden ze af, zoals Sigrid Kaag in Nederland. Wat Pim Fortuyn is overkomen, is zeker nog niet vergeten.

Wat bezielt mensen om die politici zo te gaan bedreigen?

Wat bezielt mensen om die politici zo te gaan bedreigen? Wat gaat er in die hoofden om (als er al iets in omgaat)? Natuurlijk heeft iedereen het recht om het grondig oneens te zijn met een bepaald beleid. Men mag een politicus heel ongeschikt vinden en er geen spatje sympathie voor hebben. Dat kan in onze democratische samenlevingen. Een voorrecht waar we terecht trots op zijn. Een fel debat, een stevige woordenwisseling, scherpe spotprenten, dat moet allemaal kunnen. Zolang alles de persoon zelf als mens niet probeert kapot te maken. Aan elke vrijheid van meningsuiting moet er een grens zijn. Die grens wordt echter onverantwoord ver overschreden zodra er zware bedreigingen tegen die persoon of zijn familie worden uitgesproken.

Aan elke vrijheid van meningsuiting moet er een grens zijn

Natuurlijk zal men aanvoeren dat dergelijke bedreigingen bijna nooit worden uitgevoerd en dat woorden niet kunnen doden. Maar dat beetje onzekerheid over het feit of sommigen, niet gehinderd door een goed geweten of een redelijk brein, niet plots toch te ver gaan, is al te veel. Wat een tijdje geleden Vincent Van Quickenborne en nu recent Conner Rousseau hebben moeten meemaken, is onaanvaardbaar. Welke overtuiging men ook heeft, welke ideeën en beslissingen men ook wil aanvallen, het kan niet dat men politici in die mate bedreigt. Als de samenleving dat verdraagt, dan is de weg vrij voor politici die zelf zo wreed zijn dat hun tegenstanders voor het leven moeten vrezen. Die wonen nu gelukkig nog in andere streken. Maar wij, wij willen terug naar de beschaving.

Stil verdriet

door André Vansteenbrugge

14-11-2023

We leven in een geweldige tijd. Een lawaaierige tijd vooral, waarin alles luid en groot moet zijn. De televisie heeft ons de Amerikaanse levensstijl al goed ingeprent. Een tv-programma is maar geslaagd als mensen er hun ‘eemoosies’ tonen. Niets beter voor een politieker dan in het publiek wat tranen te laten. Zo bewijst hij dan toch ook maar een mens te zijn, gelooft men dan.

Naar buiten uit ziet alles er vaak best in orde uit

Maar is er in onze tijd nog tijd en plaats voor het stil verdriet? Dat van die jongen of meisje die niet zo populair is en zich afvraagt of iemand hem of haar ooit zal willen? Dat van die student die stilaan begint te beseffen dat de zo lang gedroomde opleiding te hoog gegrepen is? Van de werkloze die al tijden zonder succes aan het zoeken is naar een behoorlijke baan, omdat het diploma niet goed in de markt ligt, omdat hij niet het gepaste profiel heeft? En dan de mensen op rijpere leeftijd die alleen zijn gevallen en zich vaak moeten troosten met het gezelschap van een hond of kat. Zo zou ik kunnen doorgaan, want naar buiten uit ziet alles er vaak best in orde uit.

In deze tijd zijn velen beschaamd dat ze niet mee kunnen, dat ze niet behoren tot de altijd glimlachende en ‘fun’ hebbende massa. Bijna ongemerkt sluipen zij door het leven, door niemand gezien, want zij maken weinig of geen misbaar. Zij denken dat het hun schuld is dat zij zich verdrietig voelen en trekken zich vaak nog meer terug. Omdat alles zo snel moet gaan, worden zij niet opgemerkt. En toch, er is maar weinig nodig om hen weer vooruit te helpen. De oplossing ligt in wat de Amerikaanse miljardair Carnegie ooit zei: “Try to make the other person feel important”. Meer is niet nodig. Kijkt u dus eens goed om u heen en probeer de wereld te veranderen. Niet met grote daden, maar met wat kleine aandacht. Naïef? Ja. Maar probeer het toch maar eens.

Lees meer over

Allemaal familie?

Omtrent Wapenstilstand

Neem de tijd

Allemaal familie?

door André Vansteenbrugge

31-10-2023

Als ik dezer dagen op de sociale media aan het rondwandelen ben (figuurlijk dan), verbaas ik me telkens weer over iets dat enkele tientallen jaren geleden als een vorm van waanzin bekeken zou zijn. Zoveel keer lees ik dat mensen hun hond of kat als een lid van het gezin benoemen. De rouwberichten over de trouwe viervoeter zijn nauwelijks te onderscheiden van die voor een mens. En ik geloof ook dat het verdriet bij sommigen even groot is. Alleen lijkt het me zo vreemd dat ik het niet kan begrijpen.

Sommigen zijn zelfs zover gekomen dat zij hun dierenliefde vanzelfsprekender vinden dan positieve gevoelens voor hun buren, dorpsgenoten, noem maar op

Ik besef dat deze bedenkingen bij enkele lezers niet in de smaak zullen vallen. Het zij zo. Iedereen mag voor mij zijn troeteldier zo graag zien als hij of zij wil. Alleen is die ‘liefde’ in de voorbije jaren van grote welstand en weelde toch over een bepaalde grens gegaan.

Sommigen zijn zelfs zover gekomen dat zij hun dierenliefde vanzelfsprekender vinden dan positieve gevoelens voor hun buren, dorpsgenoten, noem maar op. Een heel vreemde en tegennatuurlijke situatie. In de natuur is het namelijk zo dat soortgenoten eerder voor elkaar kiezen. “Olifanten houden van olifanten”, schreef de bioloog Midas Dekkers, waarmee hij de buitenmaatse liefde van de hedendaagse mens voor zijn troetels in vraag wilde stellen.

Natuurlijk, het is een vooruitgang van de beschaving dat de mens het dier niet langer als een ding ziet. Alleen gaat het dan bijna uitsluitend over de aaibare soorten, honden, katten, konijnen, cavia’s. Intussen kunnen we probleemloos en zonder gewetensproblemen de kippen, de varkens en de kalveren als producten opkweken, slachten en opeten. Met andere woorden: wie zich zo duidelijk een dierenvriend noemt, zou in alle eerlijkheid moeten beslissen over te gaan tot een vegetarisch leven. Wie de ‘consumptiedieren’ blijft gebruiken is misschien wel een hondenliefhebber of poezenvriend, maar enkel dat. Ik wil uw maaltijd niet bederven, maar toch: denkt u er eens over na.

Lees meer over

Omtrent Wapenstilstand

Geen dag als een ander

Neem de tijd

Omtrent Wapenstilstand

door André Vansteenbrugge

31-10-2023

In onze lage landen nabij de Noordzee is de oorlog intussen een heel verre herinnering. De ‘Great War’ kan niemand meer navertellen en zij die de Tweede Wereldbrand echt hebben beleefd, worden met de dag minder talrijk. Zoveel jaar genieten wij hier van een bijna onbedreigde vrede. Alleen de terreuraanslagen van enkele jaren geleden brachten hier even een kleine schokgolf. Een korte periode van besef dat de wereld helemaal niet zo rustig en liefdevol in elkaar zit.

Wij vieren in die dagen de zekerheid dat wij (voorlopig toch) het goede lot hebben getrokken

Vandaag de dag gaat de meeste aandacht naar het ‘conflict’, ja, woorden kunnen veel, in het Midden-Oosten. Aan de zijkant daarvan is wat in Oekraïne aan de gang is, ook nog een beetje nieuws. Vooral wellicht omdat de mensen er daar ook blank en bekend uitzien. Want, we moeten eerlijk zijn, die oorlog in Syrië, loopt die nog? En is er in Jemen intussen een en ander opgelost? Dan zwijgen we ook maar over de strijd in Congo, Mali, Tsjaad, Soedan, Nigeria, … Dat is allemaal ver van ons bed natuurlijk. Dan eindigt ons medegevoel al snel.

Natuurlijk kunnen wij niet elke dag opstaan en gaan slapen met alle ellende van de hele wereld, al was het maar omdat wij er helemaal geen macht over hebben. Maar dat de wereldmassamedia bepalen wat wij vreselijk vinden en waar wij steun, financiële en/of andere, moeten geven, stemt toch tot nadenken. De wereld is een dorp geworden, luidde het na de val van de Muur en het einde van de Koude Oorlog. Maar neen, die illusie zijn we nu toch wel kwijt. Dat dorp is er alleen voor de economische activiteit, voor alles wat voldoende geld opbrengt. Daarnaast razen de oorlogen, staatsgrepen, rebellieën voort. Evenmin als in de 20ste eeuw is er nu wapenstilstand. Dat moeten wij eens goed beseffen als begin november in onze streken de huldigingen plaatsvinden. Wij vieren in die dagen de zekerheid dat wij (voorlopig toch) het goede lot hebben getrokken. Maar laat ons misschien proberen om dat gevoel ook elders op de wereld te ondersteunen.

Lees meer over

Neem de tijd

Geen dag als een ander

Zonder zonde

Abonneer op André Vansteenbrugge