Het is goed wandelen in Puurs. Binnen een paar minuten zijn wij in de natuur, vanaf het Kerkplein, met zijn mooie gerestaureerde witte Brabantse kalkzandsteen toren. Wat wij tegenwoordig nog de natuur noemen. Je weet wel, weiden en bossen met vooral keurig aangelegde wandelpaden. Maar met de trage wegen, is het wel degelijk genieten van de omgeving van ons dorp. Tekbroek is het oudste groengebied van Puurs, langs de Vliet, één van de vele beekjes van het Schelde.
‘Honden aan de leiband’-pad
Omdat het mooie lenteweer ons de ‘we trekken er even op uit’ kriebel bezorgde, lieten wij de Zevende Dag voor wat het was. Al snel zijn we bij het begin van onze wandeling aan een doodlopende weg: het ‘Honden aan de leiband’-pad.
Het eerste stuk is boerenland, met hier en daar nog echte akkerbouw. Daar groeien dan de aardappelen, de mais, de bloemkolen onder grote lappen plastiek en de beroemde witte asperges in de typische aspergeruggen. Links grenst het pad aan grote tuinen, waar weiden met pony’s zijn en de wat verwilderd ogende tuin van een lokale bioboerin.
De hond is het slachtoffer van luie baasjes die het vertikken de verplichte poepzakjes te gebruiken en wordt, zonder daar enig besef van te hebben, een terrorist
Het blauwe bord van het ‘Honden aan de leiband’-pad is splinternieuw. Het duidt op een al lang sluimerend conflict tussen bewoners en eigenaren van honden die hier hun trouwe viervoeter komen uit laten. Het was ons opgevallen dat je daar moet uitkijken waar je loopt, vanwege de vele hondendrollen. Op zekere dag had iemand er rode cirkels rond gemaakt. Die vielen tenminste op. Volgens mij was het een nieuw soort realistische verkeersbord, met gewoonlijk een stevige bruine jongen in het midden.
In feite is de hond het slachtoffer van luie baasjes die het vertikken de verplichte poepzakjes te gebruiken. Zo wordt de trouwe viervoeter, zonder daar enig besef van te hebben, een terrorist. Dit bord is duidelijk het gevolg van grote ergernissen over het veelvuldige poepgedrag van de honden. Het is waar; niets is zo vervelend als in je achtertuin uitglijden door de hondenpoep. Ik vraag mij af of het aanlijnen van de trouwe huisvriend wel een garantie is dat de drollen verdwijnen.
De Tekbroek wandeling is één van onze mooiste wandelingen, vanwege de afwisseling van bewerkte akkers, de oprukkende ‘verpaarding’, de bioboeren en dan het echte Tekbroek landschap als beloning. Door de verpaarding krijgt het landschap een wat rommelige aanblik. Overal zie je prachtige gerestaureerde hoeves met paarden. Dit proces slokt steeds meer kostbare landbouwgrond op. Het is ook een signaal van onze welvaart, waardoor de natuur steeds minder kansen krijgt. Vertuining van landbouwgrond is ook een verschijnsel dat je hier tegenkomt. In beide gevallen verdwijnt het land waar de boer eens zijn mest uitreed, waardoor je kon genieten van de landelijke geuren.
Tekbroek, even terug in de tijd
Tekbroek bevindt zich op de rechteroever langs het Scheeveld, dat een lokale naam is voor de in hoge mate gekanaliseerde Vlietvallei. Je vindt hier een typisch broekbos. Dit natuurgebied is maar liefst 17 hectare groot. De gemeente doet er alles aan om van het steeds dichter bebouwde Puurs, een dorp met veel groen te maken.
Voor mij is het mooiste plekje van Tekbroek een afgesneden, kronkelende Vliet-arm. Die geeft ons – als je de bebouwing die soms door de bosrand heen schijnt even vergeet – een vluchtige indruk van de Vliet in lang vervlogen tijden. Toen was het één van de vele smalle kronkelende beekjes in de bijna onbewoonbare en onbegaanbare Schelde delta.
Het was een tijd waarin onze verre voorouders nog een onderdeel van de natuur waren, waarin men slechts nam wat men nodig had, zonder de omgeving blijvend te beschadigen
Dit kleine kronkelende stukje natuur, met rottende omgevallen bomen, doet je denken aan het Holocene klimaatoptimum van 7000-5000 jaar geleden. Dat was, tijdens een natuurlijke klimaatverandering, een warme periode na de laatste IJstijd. Soms werd de stilte doorbroken door groepjes jagers die met een bootje het gebied in trokken om naar voedsel te zoeken. Toen dicteerde de natuur nog wat de jagers wel en niet konden doen. Het was een tijd waarin onze verre voorouders nog een onderdeel van de natuur waren. Een tijd waarin men slechts nam wat men nodig had, zonder de omgeving blijvend te beschadigen.
Vermenselijking van de natuur
Dat landschap is nu grotendeels verdwenen door de steeds maar toenemende menselijke activiteiten. Langzaam maar zeker ‘veroverden‘ wij de natuur. Op den duur begonnen we zelfs, gesteund door de kerk, te denken dat wij de natuur in opdracht van God verder moesten vervolmaken of dat wij er de rentmeesters van zijn. Hierdoor kwamen wij juist steeds verder van de natuur, waarvan we een onderdeel zijn, af te staan. Hoe het vroeger was kunnen we nu nog leren van inheemse volkeren in bijvoorbeeld het Amazonewoud, dat wij razendsnel kappen voor ons voedsel.
Het boeiende boek de Dochter van de Amazone van Nemonte Nenquimo en haar man Mitch Anderson, laat op treffende wijze zien wat de gevolgen van de kerstening, het bekeren van heidense volkeren tot het christelijke geloof, kunnen zijn. Nemonte, een tiener uit het Waoranivolk in het Amazone-regenwoud, verliet tegen de wil van haar ouders haar gemeenschap om in de stad onderwijs te volgen bij een evangelische zendingsgroep.
Het boek de Dochter van de Amazone laat op treffende wijze zien wat de gevolgen van de kerstening, het bekeren van heidense volkeren tot het christelijke geloof, kunnen zijn
Eén van deze missionarissen vestigt zich in haar dorp. Ze probeert ‘de wilden’ te bekeren tot het Christendom en ‘beschaafd’ te maken. Het rituele naaktdansen vindt ze barbaars en sjamanisme is duivels. Ze brengt allerlei luxe artikelen mee uit wat zij de beschaving noemt. Maar ze brengt ook de grote oliemaatschappijen met haar mee. Zij verkrachten het woud en haar bewoners, om de olie uit de bodem ervan te halen. Later wordt Nemonte, samen met haar man, een bekende klimaatactiviste die zich inzet voor de bescherming van het Amazonewoud en daarmee voor ons.