Is een oude traditie die in de provincie Antwerpen enthousiast in stand wordt gehouden. Ik maakte er kennis mee toen ik, bijna twintig jaar geleden, bij mijn vrouw introk in haar piepklein, maar o zo gezellig appartement in Puurs. Het dorp waar ze bijna haar hele leven heeft gewoond. Het dorp waar de mensen tot buiten in de rij staan bij onze vriendelijke, ambachtelijke A&B kwaliteitsbakker, om worstenbroodjes of wit besuikerde appelbollen te kopen.
Hoe de verloren maandag traditie is ontstaan, blijft verborgen in de nevelen van de middeleeuwse geschiedenis. In onze streken komen we het begrip, in 1281, al tegen in de werken van de abt Gilles Li Muisit (1572-1352) van de voormalige Sint-Maartensabdij in Doornik.
De belangrijkste verklaringen voor de verloren maandag komen er allemaal op neer dat er die dag niet werd gewerkt
De belangrijkste verklaringen voor de verloren maandag komen er allemaal op neer dat er die dag niet werd gewerkt. Een verloren dag voor de baas. Dat was zo bij ambtenaren die dan hun eed aflegden, bij het voorlezen van gildeboeken, over de rechten en plichten van de ambachtslui of bij havenarbeiders die op kosten van de baas mochten drinken.
Allemaal kregen ze iets te eten aangeboden, wat uiteraard niet te veel mocht kosten. Dat is ons worstenbroodje. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde een slimme bakker en beenhouwer, de huidige versie. Dot broodje is geschikt voor de massa productie en consumptie. Dat is het geïndustrialiseerd worstenbroodje, die je bij onze ambachtelijke bakker uiteraard niet kunt kopen.
Verloren vervoer
Ik neem zoveel mogelijk het openbaar vervoer. Voor ouderen hanteert de Vlaamse overheid nog steeds een aantrekkelijk tarief om het toch al lage pensioen aan te vullen. Je kunt het in een dromerige bui vergelijken met de riante tarieven voor bedrijfswagens. Maar ja, eens op pensioen ben je min af meer afgedankt door onze overheid. Behalve bij de belastingdienst, waar Urbanus ook al zo bang voor was in zijn lied over de Belastingcontroleur.
In Puurs moet je over een klimbrevet beschikken om in de trein te komen. Dat lukt me nog steeds, maar het wordt wel moeilijker. In Antwerpen gaat dat allemaal veel vlotter. De trein is altijd een verrassing. Gaat hij wel of gaat hij niet? Bij De Lijn zijn ze ook gek geworden: we zijn ineens ruim 3200 haltes kwijt.
Verloren voorwerpen
In mijn trein vond ik onlangs een paar mooie, zwarte, warme handschoenen. Dat kwam wel goed uit want het was koud. Ik heb ze laten liggen voor de eerlijke vinder. In de krant liet de NMBS onlangs weten dat er vorig jaar bijna 39.000 voorwerpen in de trein waren verloren of vergeten.
Bij De Lijn zijn ze ook gek geworden: we zijn ineens ruim 3200 haltes kwijt
Dat je wel eens je paraplu vergeet, kan ik nog begrijpen. Maar je fiets, laptop, viool of gitaar, dat gaat er bij mij niet in. Opvallend vond men dat het aantal slaapapneu toestellen toeneemt. Dat wijst erop dat we ouder en vergeetachtiger worden. Ruim 20 % van de bevolking is ouder dan 65 jaar en maakt steeds meer gebruik van het openbaar vervoer.
Vlaanderen staat op kop als het om recycling gaat. Toch produceren we volgens OVAM in 2022 ruim 544 kilo afval per persoon. Vooral het vervelende zwerfafval en het idiote sluikstorten is een groot probleem. In 2021 ging het om ruim 46 miljoen kilo. Het opruimen ervan kost ook miljoenen. Het is hoogtijd dat de verpakkingsindustrie en vooral de overheid maatregelen neemt.
Nog erger is de vervuiling van de lucht, het land en de zee door de industrie, het vervoer, en in het algemeen onze manier van leven. Die hebben geleid tot onze klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit en een ongekende chemische vervuiling door gifstoffen en plastic van de zee. En dat komt allemaal als een boemerang bij ons terug. We gaan er gewoon (eerder) aan dood.
Verloren toekomst
‘Je bent jong en je wilt wat’ is een slogan, waarmee in mijn jeugd, de omroeporganisatie Veronica zich in 1975 profileerde. Hiermee probeerden ze de jonge mensen van 13 tot 34 jaar aan zich te binden. En dat is goed gelukt. Het begrip bestaat nog steeds. Het wijst op het enthousiasme en de dynamiek van de jeugd en hun verwachtingen voor de toekomst. Het is even geleden, maar ook wij – de senioren en grootouders van nu – hebben dat enthousiasme ondervonden.
Ik wil dat we de klimaatcrisis met zijn snelle zeespiegelstijging en de snel veranderende seizoenen, serieus nemen
Op dit moment lees ik het boekje van Jantijn Anema en Hannah Prins Je bent jong en je wilt wat toekomst. Ik schrijf er een recensie over. Het is, zoals ook op het titelblad staat ‘een redelijk radicaal verhaal’. Het kan zijn dat u ervan gruwt alleen, omdat ze zich inzetten voor Extinction Rebellion, die een Nederlandse snelweg in Den Haag regelmatig bezetten. Zij willen evenals zo veel andere jongeren een meer duurzame en dus andere wereld, waarin de jeugd ook een toekomst heeft.
Ik deel hun mening en ben van plan hen op zijn minst in de stemhokjes van dit jaar, te steunen. Ik wil dat mijn kleinkinderen een toekomst hebben en geen klimaatvluchteling in eigen land worden. Ik wil dat we de klimaatcrisis met zijn snelle zeespiegelstijging en de snel veranderende seizoenen, serieus nemen. Of moeten we wachten tot Puurs een eilandje is en Gent eindelijk aan zee ligt?
Foto: Door Druyts.t - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, wikipedia
